Altında küresel arz talep: 3. Çeyrek

Dünya Altın Konseyi'nin 3. Çeyrek altın arz-talep raporunda öne çıkan hususları özetledim:

Yatırımlık altınlar: Toplam altın talebi yıllık bazda %5 artarak 1.313 ton ile üçüncü çeyrek için rekor seviyeye ulaştı. Bu güçlü talep, rekor seviyeye ulaşan altın fiyatlarına da yansıdı. Talebin değeri ise yıllık %35 artış göstererek ilk kez 100 milyar ABD dolarını aştı. Bar ve külçe talebi beklenenden daha zayıf oldu. Jeopolitik riskler, ekonomik yavaşlama endişeleri ve altın fiyatlarındaki artış, bu yüksek talebi destekliyor (Bu kategorideki altın türleri: Külçe, Darphanelerin altınları, madalyalar/imitasyon ürünler, ETF vb, Merkez bankaları vd. kurumların altınları).

Madenler: Enerji fiyatlarının düşmesi ve altın fiyatlarının artması madenlerin iştahını artırıyor.

Merkez Bankası Alımları: Fiyatlardaki keskin artış bazı merkez bankalarının alımlarında duraklamaya yol açtı. Ancak veriler, yüksek fiyatların uzun vadede merkez bankası alımlarındaki iştahı azaltmadığını gösteriyor. Yıl boyunca alımların güçlü kalmasını bekliyoruz. 

Takı-Mücevher: Bu yıl yüksek fiyatlar tonaj üzerinde olumsuz etki yaptı ve verilerimizde 2000 yılından bu yana en zayıf yıllık toplam tonajlardan biri oldu. Mücevher alıcılarının alımlarını artırması için ya fiyatların istikrar kazanması ya da ekonomik görünümün belirgin şekilde iyileşmesi gerekecek.

Raporun detayını linkten inceleyebilirsiniz: https://www.gold.org/goldhub/research/gold-demand-trends/gold-demand-trends-q3-2024

Kaçak altın...

TIR şoförünün ceketinin cebinde 4 kg altın, Dubai'den gelen Kapalıçarşı esnafının karısının baldızının üstünden 18,5 kg altın... Kaçak altın haberleri uzayıp gidiyor, bunlar en güncelleri. 

1 kilo altının yurtdışı satış fiyatı 88 bin 700 dolar iken aynı anda Kapalıçarşı'daki alış fiyatı ise 90 bin 200 dolar. 1 kilo altındaki bu güzel fark elbette pek çok kişiyi cezbediyor, öyle ki havalimanlarının VIP geçişlerinde dahi kilolarca kaçak altın yakalandı haberleri okuyoruz.

Cari açıkla mücadele kapsamında yurtdışından altın getirmek -neredeyse- yasaklandı, aylık 12 ton toplam kota belirlendi ve bu kota firmalar arasında dağıtıldı. O kadar az kota tahsis edilen firmalar oldu ki, bu miktarı ithal etmeye lüzum yok deyip kenara çekilen firmalar sebebiyle aylık 12 ton kotanın da %20'si yapılmıyor (İlk 9 ay kota 108 ton, gerçekleşen ithalat 88 ton).

Çözüm bulununcaya kadar geçici olması gereken çareler kalıcı uygulamalara döndükçe sorunlar da aratacak gibi görünüyor...

Abdurrahman Yıldırım, HaberTürk'teki yazısında 8 ayda oluşan yaklaşık 12 milyar dolarlık net hata noksan kaleminde kaçak altının payının etkili olduğunu dile getiriyor: https://www.haberturk.com/ozel-icerikler/abdurrahman-yildirim-1018/3734656-altin-ithalinde-madalyonun-diger-yuzu

Aşağıdaki haber 22 Haziran 1980, Milliyet Gazetesi. Akışın yönü farklı ama temelde aynı şeyleri döne döne yaşıyoruz...

Altın bankacılığı tarihinde önemli gelişmeler-2:

1983-84'e geldik... Turgut Özal Başbakanlığındaki 45. Hükümet Aralık 1983'te kurulur kurulmaz, halkın elindeki altınların ekonomiye kazandırılması konuşulmaya başlanıyor. Vatandaş elindeki altınlarla bankada vadeli hesap açacak, vade sonundaki altın kuru vatandaşa döviz olarak ödenecek. Vadeden önce parasını isteyen olursa altınların bu sefer TL karşılığı verilecek. Vade sonunda "altınla geri ödeme" (fiziki teslim) konuşulsa da "bu riziko göze alınamaz" kararı çıkıyor: toplanan altınlar döviz elde etmek için yurtdışına satılırsa ve altın hesabı açtıranlar altınlarını vade sonunda hep birlikte fiziken isterlerse bir sıkışıklık çıkabilir, deniliyor.

Özal'ın kurmayları, "Kapalıçarşı'da çalışmalar yaptık, faizler yüksekse altına talep olmuyor" tespitini raporluyorlar.

Şubat 1984'te ise Tütünbank'tan bir hamle geliyor. Kişi başı en fazla 10 tane Cumhuriyet Altını ile sınırlı altın satışı başlıyor gişelerden. Bu satışlara Kuyumcular Derneği Başkanı (Muharrem Özuslu) sıcak bakıyor, "bir sakınca görmüyoruz, dileyen esnaftan alır, dileyen bankalardan alır". 

Banka'nın Yönetim Kurulu Üyesi (Erol Okuyan), "ileride külçe ve çubuk altını satışı yapmayı da düşünmekteyiz" açıklaması yapıyor...

-Devam edecek-

Altın bankacılığı tarihinde önemli gelişmeler-1 

Aşağıdaki haber 7 Şubat 1984, Milliyet.

Teoman EREL, 31.12.1983, Milliyet.

 

Altın bankacılığında son durum

Bankalardaki altın miktarı Eylül'de 461.5 ton oldu. Eylül sonu itibarıyla altın bankacılığı hakkında bilinmesi gerekenler 5 başlıkta özetlenebilir:

1. 2023'ü 453 ton altın ile bitiren bankalardaki altın hesaplar 9 ayda 8.3 ton artış göstererek 461.5 tona ulaştı. Aylık bazda ise Eylül ayında altın miktarı 2.4 ton azaldı. (Fiyatların keskin bir şekilde artış azalış gösterdiği zamanlar yatırımcılar bu fiyat hareketini alım satım fırsatı olarak görebiliyorlar. Eylül'de altın fiyatı yüzde 9 arttı; yatırımcı altın sattı altından çıktı),
2. Yurtdışı yerleşiklerin altın payı 2020'de (Pandemi) dibi gördükten sonra sürekli artış halinde. 12.5 ton altını olan bu grubun payı yüzde 2.7 (Yurtdışı yerleşikler de altına yatırımlarını artırıyorlar),
3. Katılım bankalarında Eylül ayında altın çıkışı çok daha az oldu. Sektörde altın çıkışı 2.4 ton iken katılım bankalarından çıkış 200 kilo sınırlı kaldı (Katılım bankalarındaki altın sahipleri altını uzun vadeli yatırım aracı olarak görüyor, fiyat artış azalışlarında al-sat eğilimi daha zayıf)
4. Katılım bankalarının altın hesaplardaki payı bir önceki aya göre artarak yüzde 17.1 oldu (Ürün çeşitliliği-bilgisi, fiziki teslim avantajı gibi faktörler sebebiyle katılım bankaları altın konusunda popüler), 
5. Bankacılık sektöründeki mevduatın yüzde 7.9'u altın. Bu oran 2020 pandemide yüzde 8.4 ile rekor seviyeye çıkmıştı (Pandemide altın miktarı rekor seviyeyi gördü, güvenilir liman. Şimdi ise altının mevduattaki pay artış sebebi kur artışı kaynaklı).   

Detaylı verilere BDDK Aylık Bankacılık Sektörü Verileri'nden ulaşılabilir: https://www.bddk.org.tr/BultenAylik

Bankalara bu nefret neden...

Ülkemizdeki çok farklı duruşlardaki medyanın üzerinde mutabık kaldığı nadir konulardan biri, bankaların ne kadar habis, kan emici, tu-kaka kuruluşlar olduğudur. Bu neden böyledir, her görüşün kendine has bir kanaati var elbette. 

Enflasyonun %50 olarak gerçekleştiği bir dönemde bankalar karlılıklarını yüzde 5 artırmışlar, aktif karlılık oranları yüzde 1,4 özkaynak karlılığı yüzde 17 olmuş iken "ekonominin tek kazananı yine onlar" yazabiliyor gazeteler... 

Altın dengesi yüzleri güldürüyor

Ağustos ayında 543 milyon dolarlık altın ihracatı gerçekleştirildi. Bu tutar 2022, 2023 ve 2024'ün aylık ortalamasından daha yüksek bir tutar. 

Altın ithalatını da dikkate alarak değerlendirdiğimizde, kota sebebiyle düşürülen ithalat miktarlarıyla netleştirdiğimizde 2022 ve 2023'te net yaklaşık 250 ton ithalatımız varken 2024'te 60 ton civarı net altın ithalat ile yılı bitireceğiz gibi görünüyor (2024 8 aylık net ithalat: 47 ton).

Altın cari açık açısından da çok önemli bir ürün. 

Aman yurtdışına dolar gitmesin diye yurtdışından bir telefon getirmenin dahi yasak olduğu hatırlanırsa (iPhone 16 New York City  Apple Store fiyatı 800 dolar, Türkiye'ye getirdiniz kayıt ücreti +930 dolar) altın için yurt dışına gitmesi muhtemel tutarlara tahammül edilmeyeceği bariz.

İthalat baskılandıkça yurtiçi-yurtdışı altın fiyatları arasındaki devasa farklar görmeye devam edeceğiz.

TÜİK Dış Ticaret İstatistikleri: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/DownloadIstatistikselTablo?p=gXQOlPGz8ifhWebCirVYlWZEDOBRUeLuP4AIguSgQPo8300fO5ElKDEkU4fDqnNa

BİST Altın İthalat Verileri: https://borsaistanbul.com/dosyalar/kmtp/veriler/ith_au.pdf

İnternetten altın almaya alışıyoruz.

Geçtiğimiz ay internet üzerinden 1,5 milyar liralık altın satışı yapıldı. 2024 ilk 9 ayda 850 bin adet işlem, 10 milyar 631 milyon TL'lik alışveriş gerçekleşti. İnternetten altın satışlarından bankalara bu sene 9 ayda  toplamda 300-400 milyon TL POS komisyonu ödenmiş oldu.

Hemen her alanda olduğu gibi altın perakende sektöründe de kartla ve internet üzerinden alışveriş yaygınlaşıyor. 

Dikkat: İzin verilen firmaların izin verilen vasıflardaki ürünleri, güvenilir firmalardan alınmalı. 

İzin verilen firmalar hakkında: https://hhdeniz.blogspot.com/2024/10/rafineriler-listesi-guncellendi.html

Üretimine satışına izin verilen altının vasıfları: https://hhdeniz.blogspot.com/2024/08/herhangi-bir-gram-altn-artk-alamazsnz.html