Türkiye'de bankacılık ve altın...

Bankaların altınla yollarının kesişmesi 1980 darbesinden sonra kurulan ve Turgut Özal'ın "Başbakan Yardımcısı ve Devlet Bakanı" olduğu 44.hükümet zamanında oldu... Türkiye yine döviz darboğazında, altına talep çok yüksek... 1980'de, mevduata verilebilecek faiz oranlarının serbest bırakılmasıyla birlikte, yüzde 30 enflasyon ortamında yüzde 80 faiz vererek bankerlerle faiz yarışına giren Hisarbank bir de altın sertifika düzenliyor...

Sertifikaların akıbeti... 

"Kale gibi banka" Hisarbank (ve Eko Yatırım Bankerlik A.Ş.) 1982'de battı, Ziraat Bankası'na devredildi... 

Banka ve altının bu ilk birlikteliği tatsız bitti...

Altın bankacılığında katılım bankaları

Bankacılık sektöründe yüzde 8 (aktif) paya sahip olan katılım bankalarının payı altın hesaplarda yüzde 17 civarında. Bu altınların banka bazında yüzdesel dağılımı aşağıdaki grafikte görülebilir. 

Katılım bankalarının altın hesaplarda yüksek paya sahip olmalarının sebepleri arasında şunlar sayılabilir:

* Katılım bankacılığı prensipleri gereği altınların fiziken kasalarında bulunmaları gerekiyor, müşteri talebi halinde bunları müşterilerine verebiliyorlar,

* Türkiye'de 80'lerde başlayıp kısa sürede sönen altın bankacılığı 2000'li yıllarda bir katılım bankası tarafından yeniden başlatıldı. Altın bankacılığındaki potansiyeli görüp bu alana daha önce odaklandılar, ürün portföylerini çeşitlendirdiler, altın hakkında bilgili personel varlığı sağladılar,

*Faizsiz bir yatırım enstrümanı olan altın katılım bankaları yatırım portföyüne çok uygun bir ürün.

2024/06 itibarıyla bankaların -küsuratları yuvarlanmış- altın miktarı: Kuveyt Türk 44 ton, Vakıf Katılım 13 ton, Ziraat Katılım 9 ton, Türkiye Finans 8 ton, Albaraka 7 ton, Emlak Katılım 2 ton, Hayat Finans 75 kg, Dünya Katılım 1 kg, TOM Bank sıfır.

Bankalar hakkında detaylı verileri bankaların denetim raporlarından inceleyebilirsiniz.    

 

Kredilerde yatırım bankaları katılım bankalarını geçti...

Son ayın bankacılık kredi raporundan ilginç bir bilgi: Yatırım bankaları, kredi tutarlarında katılım bankalarını geçti... Bankacılık sektörü tarafından verilen bin TL'lik kredinin 854,2 lirası mevduat bankaları tarafından verilirken 73,4 lirası yatırım bankaları tarafından, kalan 72,5 lirası da katılım bankaları tarafından verildi. 

Mevduat bankalarının en çok yoğunlaştığı alanlar: kredi kartları, KMH+Tüketici kredileri, İnşaat; toplam kredilerinin yüzde 29'una tekabül ediyor,

Yatırım bankalarının en çok yoğunlaştığı alan: enerji, tekstil ve toptan ticaret; toplam kredilerinin yüzde 20'sine tekabül ediyor,

Katılım bankalarının en çok yoğunlaştığı alan: toptan ticaret, İnşaat ve kredi kartları; toplam kredilerinin yüzde 22'sine tekabül ediyor.

Genel tabloda kredi bakiyelerinin yaklaşık dörtte birinin kredi kartlarına, KMH'lara ve tüketici kredilerine gittiği görülüyor. 

Aşağıdaki tablo canlı krediler + takipteki krediler toplamından oluşmaktadır. Sektörün verdiği krediler toplamı = 1.000 TL'ye eşitlenerek bu tutarın sektörler/banka türleri arasındaki dağılımı gösterilmiştir.

BDDK Aylık Bülten'den detaylı veriler incelenebilir: https://www.bddk.org.tr/bultenaylik

1 kg altındaki fark 4 bin USD'yi geçti...

Yurtdışından 1 kilo altın alıp gelseniz ve bunu Kapalıçarşı'da satsanız 4 bin dolardan fazla para kazanıyorsunuz. 9 Ekim 2024 saat 10:30 itibarıyla uluslararası piyasalarda 1 kg 995 milyem altın satış fiyatı 83 bin 650 USD iken Kapalıçarşı'daki aynı altının alış fiyatı 88 bin 50 USD.

1985 senesinden önce altın ithalatı tamamen yasaktı ülkede ve katırlar üzerinden Irak İran sınırından her sene tonlarca kaçak olarak altın getiriliyordu. 

2024 yılında altın ithalatı gene -kısmen- yasak. 

Bu sefer kaçak altın elbette katırlarla gelmiyor. Geçenlerde İstanbul Havalimanı VIP kapısından geçen birinin sürüklediği kocaman valizinin içinden 60 kg altın çıkmasının sebebi hikmeti işte bu fiyat farkı...

Not: Altın ithalatı sadece izin verilen şirketlere ve belirlenen miktarla -kotalar var- sınırlı kalmak kaydıyla serbest, yolcu beraberinde altın getirmek yasak).

Altın Euro'yu tahtından indirdi...

Türkiye, 2024'te altın rezervlerini en çok artıran ülke oldu. Global rezervler hakkında 1-2 kritik notum:

• Dünya çapında global rezervlerde altına doğru muazzam bir kayış var. Altın, global rezervlerde euro'yu geçerek dolardan sonra ikinci sıraya yerleşti!

• 2000 yılında merkez bankalarının uluslararası rezervlerinin %71.5'i Amerikan Doları iken, bu oran 2024'te %58,9'a geriledi. 

• Son 25 yılda ABD Doları'nın rezervler içindeki payı %18 azalırken, merkez bankalarının rezervlerindeki altın miktarı ise (ton bazında) %20 arttı. 

• Gelişmiş ülkelerin merkez bankaları, Önümüzdeki 5 yıllık zaman zarfında altının global rezervler içinde payının daha da artacağını öngörüyor.

https://miningir.com/gold-overtakes-euro-in-global-international-reserves/

https://www.gold.org/goldhub/gold-focus/2024/10/central-banks-report-modest-demand-gold-august

https://www.ft.com/content/578237db-be6e-4df7-a1bc-0e72e8837636

https://data.imf.org/?sk=E6A5F467-C14B-4AA8-9F6D-5A09EC4E62A4

Mevduat Bankaların kârı değişmedi!

Böyle bir durumu en son ne zaman gördüm emin değilim, mevduat bankalarının kârı geçen yılın aynı dönemine göre aynı kaldı: 8 aylık kâr 2023'ün 8 ayında da, bu senenin 8 ayında da 295 milyar TL!

Detaya bakınca, kredi ve kredi kartı faizlerinden elde edilen gelirlerin yüzde 176 arttığı, buna karşın mevduata ödenen faizin ise yüzde 219 arttığı dikkat çekiyor..

Daha fenası ve dahî gerçek sebep ise "sermaye piyasası işlemleri" kaleminden yazan 167 milyar TL'lik zarar...

Bu zararın arkasında yatan sebep ise, bankaların, TCMB'nin verdiği kredi hedeflerini tutturamamaları... Yani zarar bankaların düşük faizli devlet tahvili almak zorunda kalmalarından kaynaklanıyor, yapısal herhangi bozulma söz konusu değil...

(Tabloya tıklayarak büyütünüz)

TOM'S'ta bir "lunch"...

Bugün öğle yemeğimi Amerika'nın en pahalı eyaletlerinden birinin (New York) en pahalı şehrinin (New York City) en pahalı bölgesindeki (Manhattan) bu turistik efsane mekanında (seyretmeye doyamadığım meşhur Seinfeld'in mekanı) yeseydim 23 $ hesap öderdim (~785 TL). 

(Çorba 3.00 $, ton balığı sandviç 7.75 $, kola 3.50 $,  Cheese Cake 5.50 $, kahve 3.25 $). 

Umalım da bizdeki kontrolden çıkmış fiyatlar bir an evvel rayına oturur...

Satınalma Gücü Paritesine göre kişi başı gelir 2023: ABD 74 bin USD, Türkiye 34 bin USD (Trading Economics).