Bankalardaki 494 ton altının yaklaşık yüzde 3'ü yurt dışı yerleşik kişilere ait altınlardan oluşuyor. Hem miktarı hem de altın hesaplardaki payı artış trendinde. Altın hesaplara getirilen verginin bu trendi nasıl etkileyeceğini önümüzdeki dönemde göreceğiz.
Yılın ilk çeyreğinde altın fonların *brüt* getirileri %20 ile %26 arasında değişen oranlarda gerçekleşti. Sadece 1 adet altın fonunun fiziki altının getirisini aşabildiği görülüyor ki yönetim ücreti kesintisi ve vergi düşünce net getiride onun da hali meçhul.
Aynı dönemde basitçe gidip fiziki altın alsaydınız *net* getiriniz %25,3 olacaktı.
"İlla ki fon" diyenlerin elbette en dikkat etmesi gereken konu hangi fonu seçmeleri gerektiği.
"Nasıl olsa hepsi altın fonu" gibi bir yaklaşımın ne kadar yanlış olduğu, en yüksek getiriyi sunanla en alttaki fon arasındaki %30'u aşan getiri farkında görülüyor.
Altın fonları arasındaki karıştırabilen bu yüksek getiri farkının sebebi ise fonların sadece altından değil, aynı zamanda katılma hesabı, kira sertifikası, hisse senedi vb. gibi farklı enstrümanları da içerebilmesi.
"Fiziki altın yerine neden altın fonu alalım?" sorusunun tatmin edici bir cevabı bende yok...
(Fiziki altını saklayamam? Bozdurmak kolay? Fiziki alım min. 1 gram oysa fona daha düşük tutarda alım mümkün?)
Şubat ayında banka hesaplarındaki altınlar 8 ton arttı. Bu 8 ton altının 3'te 1'i katılım bankalarına gitti. Hazine ve Maliye Bakanlığı, 15 Mart'ta yayımlanan resmi gazete ile altın hesaplara şimdilik binde 2 vergi getirildi. Şimdilik diyorum, bu binde 2'nin yarın yüzde 2 olmayacağının elbette hiç bir garantisi yok.
Bankalardaki alım satım arasındaki yüksek marja ilaveten bir de altınlara vergi getirilmesi sebebiyle altın yatırımcıları gittikçe artan şekilde kayıt dışı fiziki altın yatırımına yöneleceklerdir.
Detaylar için BDDK Aylık Bülten incelenebilir.
Şubat 2023'te bir tebliğ yayımlanarak altın basımına bazı standartlar getirildi ve altın basacak firmaların faaliyet için izin almaları gerektiği ilan edildi. O tarihten bu yana izin ve red verilen 3'er firma oldu, kalan 10 firma için bekleyiş devam ediyor.
Altın üretiminde herhangi bir standardın olmaması açıkçası büyük eksiklik idi: dileyen herkes istediği ayarda, milyemde ve şekilde altın basıp satabiliyordu. Sektörü dinleyerek bir takım düzenlemeler, merdiven altı üretim yapanlar hariç, her kesimin yararına olacaktır.
Hayat, hem ticari hem bireysel, kredi kartları üzerinden dönüyor... Yılın ilk ayları itibarıyla bankacılık sektörünün kullandırdığı kredi bakiyelerine bakıldığında kredi kartlarının bütün kredi türlerini aştığı görülüyor.
500 tona yakın altın mevduatının bulunduğu bankacılık sektörünün altınla iştigal eden sektöre verdiği altın kredileri ise hemen hemen aynı seviyede kaldı: 15 ton. Bankaların çok istekli olmadığı bir alan, istekli olanlarının da acı tecrübeler yaşadığı ve çekildiği bir alan altın kredileri...
Oysa, kayıt dışı -yastıkaltı- altın tasarrufunun yegane alternatifi altın hesaplar.
Altın hesapların bankalar nezdinde iştah açıcı bir ürün olmasının kaynağı ise toplanan altın mevduatının karlı bir şekilde banka tarafından değerlendirilebilmesi geliyor: altın krediler.
Altın kredisi olmayınca altın mevduatı da odaklanılacak bir ürün olmaktan çıkıyor bankalar için.
Hazine bakanlığı da altın hesaplara vergi getirip tabuta çivi çaktıkça, yatırımcılar da kayıt dışı yatırım için Kapalıçarşı'da ve kuyumcularda kuyruk oluyor...
Tablo: bankaların kullandırdığı 1 milyon TL'lik kredinin kredi türleri açısından dağılımı.
Şubat ayında altın ithalatımız 11,6 ton oldu. Altın ithalatına getirilen kısıtlama sebebiyle ithalat düşük seyrediyor.
Altın hesaplara --şimdilik-- binde 2 olarak getirilen ve önümüzdeki dönemde bu oranın daha da artabileceği korkuları sebebiyle altına yatırım kaydiden kayıtdışı fiziki altına doğru kayacaktır.
1 tonu için yurt dışına yaklaşık 100 milyon dolar göndererek ülkeye getirdiğimiz ve akabinde hızlıca yastıkaltına çekilen atıl bir ürün olması sebebiyle ithalat kısıtı bu sene de devam edecektir diye tahmin ediyorum.
Merkez Bankası bu yıl altın rezervlerini 5,4 ton artırdı. Haftalık değişim eksi 37 bin ons (~ 1,1 ton) olsa da genel trend elbette dolardan kaç-altına koş yönünde. Altının TCMB'nin rezerv varlıkları içindeki payı yüzde 43'ü aştı...
Dünya genelinde altın, dolara alternatif bir rezerv varlık olarak talep görmeye devam edecek gibi görünüyor. Geçtiğimiz 3 sene boyunca dünya genelinde madenlerden üretilen altının neredeyse 3'te 1'i kadar bir fiziki altını alarak rezervlerine katan merkez bankalarının altın iştahı devam ediyor...
Altın hesaplarda ciddi pazar payına sahip katılım bankalarındaki altın miktarı 80 tonun üzerinde. Miktar olarak artış olsa da altın hesaplarda katılım bankalarının pazar payı geçtiğimiz iki yılda yüzde 17,3'ten 16,7'ye geriledi. Yeni oyuncular ve bu oyuncuların altın hesaplarda derinleşmeye başlamasıyla katılım bankalarının payı iki sene içinde %20'lere çıkacaktır..
Detaylı veriler BDDK Aylık Bülten'den incelenebilir.
İnternetten kartlarla yapılan altın satışlarında şubat ayında 2 milyar 57 milyon TL'lik ciro ile 2 milyar sınırı aşıldı, rekor kırıldı (2022 yıl toplamı cirosu 1,7 milyar TL idi!). Her alanda olduğu gibi kuyumculuk sektöründe de online alışveriş yıldan yıla artıyor.
İnternetten de olsa mağazadan da olsa altın alırken en dikkat edilmesi gereken konu elbette güvenilir bir firmadan almak.
İnternetten altın almanın en büyük eksisi kargo, sigorta, paketleme gibi maliyetlerden ötürü daha yüksek fiyat ama faturalı, düşük ayarlı-milyemli ürün riskinin olmaması, satın alınan ürünün kişi beraberinde eve-işyerine taşınmak zorunda olmaması gibi artıları, bu fiyat farkına değebilir...
Altın alırken bunlara dikkat: https://hhdeniz.blogspot.com/2025/02/altn-almadan-once-bunlar-bilin.html
Detaylar Bankalararası Kart Merkezi verilerinden incelenebilir.
Ülkemizde önü alınamayan bir "kuyumcu bank" vakası mevcut. Fiziki altına yatırım yapan kişiler bu altınları saklamanın riskinden kaçınmak (!) ve-veya bu altınlardan getiri sağlamak amacıyla yatırımlarını mahalle kuyumcularına "emanet" ediyorlar. Piyasadaki faizin genelde iki katına yakın civarı bir getiriyi kuyumcudan her ay, 3 ayda 1 vs. anlaşma ne şekildeyse alıyorlar. Kuyumcu, kartvizitinin arka boş kısmına (vadeli mevduat hesap cüzdanı) aldığı verdiği altınların dökümünü yazıyor, helalleşiliyor...
Yıllardır gözlemlerim; altınlarını kuyumculara veren bu grubun temel motivasyon kaynağının "getiri" olduğunu düşünüyorum. "Ava giderken avlananlar" dediğim bu gruplar yıldan yıla bitmek bir yana daha da artıyor. Altınlarını kaptıranların muhatapları ya kuyumcu kisvesinde dolandırıcılar ya da namuslu ama bilmediği sektörlere -tabi ki inşaat- giren kuyumcular oluyor.
Altın yatırımını finansal sistem içinde yapmak isteyenlere getirilen vergiler en çok 'kuyumcu-bank'ları sevindiriyor...
Dünkü "en çok altın hesabı olan bankalar"dan sonra sırada altın hesaplarda ikinci sıradaki 10 banka var. Bankacılık sektöründeki altınların yüzde 86'sı ilk 10'daki bankalarda iken, ikinci 10 sıradaki bankaların toplamdaki payları yüzde yaklaşık 12. Bu gruptaki bankalarda en çok dikkat çeken Fiba ve HSBC oldu.
Bankalardan altın alım ve satımına getirilen binde 2'lik vergi sebebiyle altın hesapların cazibesi bir nebze azalacaktır.
Detaylar için her bankanın ilgili dönem denetim raporu incelenebilir.
Altın hesaplarda en çok altını olan banka 2024 sonu itibarıyla yaklaşık 90 ton altın ile Ziraat Bankası oldu. Kamuda Ziraat Bankası, özelde İş Bankası ve katılım kategorisinde Kuveyt Türk öne çıkan bankalar.
Altın hesaplarda başlıca önemli banka tercih sebepleri: güvenilirlik, hesaptaki altının istendiğinde fiziki olarak teslim imkanı ve altın alış-satış fiyatı arasındaki marjın düşüklüğü...
Detaylar için her bankanın ilgili dönem denetim raporu incelenebilir.
Sektörde "çekili", vatandaşlar arasında ise "kesme altın" olarak bilinen bu altınlar en az işçilik maliyeti olan altın grubu idi. Paketi, seri numarası, çoğu zaman üretici damgası vs de olmadığı için alan vatandaş geri satarken zorlanıyordu. Bireysel yatırımcılar için önermediğim bir altın türü idi açıkçası, satış kısıtlaması vatandaşın lehinedir.
Mevzuat: "Ticaret Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş kuyum işletmeleri ve vergi levhasında kıymetli maden üretimi veya ticareti ile iştigal ettiği belirtilen Türkiye'de yerleşik gerçek kişiler haricindeki Türkiye'de yerleşik gerçek kişilere kıymetli madenlerin satışı yapılamaz"
Detaylar için: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2025/03/20250315-14.pdf
Daha önce görmeye alışık olmadığımız bir durum, merkez bankalarının güçlü bir şekilde fiziki altın alımları. Son 3 senedir bin tonun üzerinde fiziki altın alan merkez bankaları altın fiyatlarının güçlü seyretmesinde de etkenler.
Bizim merkez bankamızın rezervleri de bu sene 212 bin ons (6.594 kg) artarak 769 ton oldu; resmi rezerv varlıklarının yüzde 42,4'ü altın cinsinden. Rezervlerdeki altının hepsi TCMB'nin kendi malı altın değil, bankaların (zorunlu karşılık ve serbest altın deposundaki) altınları ile 50 ton kadar Hazine altınları gibi "emanet" altınlar dahil rezervler 769 ton...
Bu yıl altının güçlü kalması için pek çok sebepten sadece biri: merkez bankalarının fiziki altın alımları...
Detaylı veriler TCMB EVDS'den incelenebilir.
Altın fonlarının ilk 2 aylık brüt getirisi yüzde 9,9 ile 15,5 arasında değişen oranlarda gerçekleşti. Bu dönemdeki TÜFE'nin yüzde 7,30 olduğu hatırlanırsa tüm fonların reel getiri sağlayabildiği görülüyor. Bu dönemde fiziki altının getiri ise yüzde 11,8 oldu.
Altın fonları arasında en az kazandıran ile en çok kazandıran arasındaki yüzde 60'lık getiri farkı, bu fonların tercihinde ne kadar çok dikkat edilmesi gerektiğini işaret ediyor.
Şimdilerde aylık 12 tonla kısıtlanmış olan altın ithalatımızın çok büyük bir kısmı İsviçre ve Dubai (Birleşik Arap Emirlikleri)'den yapılıyor. Son 3 yıldır yurt dışından gelen altınların yüzde 80'den fazlası sadece bu iki yerden geldi.
"Güney Amerika" ile olan ticaret son yıllarda Peru ve Bolivya üzerinden yapılırken, Hong Kong, Malezya ve Singapur da Asya'daki gözde ülkeler olarak öne çıkıyorlar. Irak Almanya ve İngiltere ise altın ithalatında son yıllarda geri plana düşen ülkeler oldular.
Detaylı bilgilere TCMB EVDS'den ulaşılabilir.
Altın hesapları özendirmek için kullanılan bir argüman da "altınlarınız boşta kalmasın"dır. Altına verilecek faizin - kar payının yüksek olması durumunda altın hesaplara ilginin artacağı varsayımı çok doğru bir yaklaşım değil çünkü altın yatırımcısının temel motivasyonu altın fiyatındaki değişimdir.
Aşağıdaki tablodan da görüleceği üzeri, getirisi olmayan vadesiz hesaplardaki en büyük mevduat enstrümanı altındır.
Detaylı bilgiler için BDDK Aylık Bankacılık Sektörü Verileri incelenebilir.
Yılın ilk ay karlılıklarını geçen yılın aynı dönemiyle karşılaştırınca tablo fena gözükmese de karşılaştırmayı 2023'e çekince resim nahoş bir görünüm alıyor. Son yılların tek kazananının yatırım bankaları olduğu sektörde bu sene düşen faizlerin etkisiyle tüm bankalarda kar patlaması bekliyoruz...
Bankalardaki altın miktarı yılın ilk ayında yaklaşık 486 ton olarak sabit kaldı. Fiziki altına talebin en büyük alternatifi olan altın hesaplar desteklenmeyi, teşvik edilmeyi hak ediyor. Altın hesapların önündeki en büyük engellerden özetle 3 tanesi:
-Çoğu bankada fiziki teslimat yok,
-22 bankanın sistemde olduğu "Altın Transfer Sistemi"nin adı var, kendi yok; ısrarcı ve dahi kavgacı biri değilseniz bankalar başka bankaya altınlarınızın transferine izin vermiyor,
-Alım satım arasında fiziki piyasadaki fark gramda 10-15 TL iken bankalarda bu fark çok daha yüksek, 50-150 TL arasında.
Detaylı veriler BDDK Aylık Bankacılık Sektörü Verileri'nden incelenebilir.
Ocak ayında internetten kartlarla 96 bin adet altın işlemi gerçekleşti. İşlem sayısı 2024 ortalamasının altında kalsa da, meblağ olarak aylık tutar 1,5 milyar TL'yi aşarak rekor kırdı.
Artıları nedir: güvenilir firmalardan alışveriş, düşük ayar-sahte riski yok, faturalı ürün, kuyumcuya gidip altınları eve getirmenin riski yok; adrese sigortalı teslimat var.
Eksileri nedir: adrese sigortalı teslimat, paketleme vb. gibi hizmetler sebebiyle oluşan ilave maliyetler.
Nelere dikkat edilmeli: Güvenilir firmalardan alım yapılmalı. Güvenilir ama müşteri ilişkilerinde başarısız firmalarla muhatap olmamak için de firmanın Google yorumlar, ekşi sözlük vb. platformlardaki müşteri deneyimleri mutlaka incelenmeli. Sadece altın basma yetkisi olan rafinerilerin ürünleri tercih edilmeli. Yetkili rafinerilerin sadece mevzuatta düzenlenmiş vasıftaki altınları tercih edilmeli, düzenleme öncesi basılmış ve halen piyasada satılan rafineri mamulü 22 ayar altınlar, yuvarlak şekilli altınlar vs. alınmamalı.
Bankalararası Kart Merkezi'nden detaylı bilgiler incelenebilir.
2025'in ilk ayında altın ithalatı miktarı 9 bin 654 kg oldu. Fiziki altına olan talep yüksek olmasına rağmen ithalat, aylık 12 tonluk kotanın altında kaldı. Bunun en büyük sebebi, kendisine tahsis edilen kota kadar ithalat yapmayı verimli bulmayan firmaların ithalattan vazgeçmesi.
Kotalar bu sene de devam eder diye düşünüyorum. Kotasız son yıl 2023'tü ve o sene 319 ton ithalat yapıp -rekor 2017: 361 ton!- yurt dışına şimdiki değerle 30 milyar dolardan fazla tutar transfer edilmişti.
İthalat detaylı veriler BİST'ten incelenebilir.
Altın neden kıymetlidir sorusuna verdiğimiz cevapların başında "az bulunması" gelir. Azdan kasıt nedir, güzel bir görsel aşağıdaki.
Dünyada şimdiye kadar çıkarılan altın miktarının 216 bin ton olduğu ve bunun 3'te 2'sinin 1950'den sonra çıkarıldığı tahmin ediliyor. Kanıtlanmış ve çıkarılmayı bekleyen altın rezervleri ise yaklaşık 55 bin ton.
Detaylı bilgi için: https://www.gold.org/goldhub/data/how-much-gold
Altının bankalardaki mevduatlar içindeki payı oldukça hızlı bir şekilde artmaya devam ediyor. Banka hesaplarındaki altın miktarı son 1 yılda 453 tondan 486 tona çıkarken, altının fiyatının da artmasıyla birlikte bankalardaki mevduatın içindeki altının payı -değer- yüzde 8'e yaklaştı. Bu oranın yüksekliği, pandemi öncesindeki 5 yılın ortalamasının yüzde 1,75 olduğu hatırlanırsa daha kolay anlaşılabilir.
(KKM'deki erimenin hızlanması ayrı bir sevindirici tablo olmakla beraber KKM'den çıkanların nereye park edecekleri de merak konusu).
Detaylı bilgi için BDDK Aylık Bankacılık Sektörü Verileri incelenebilir.
Yurtdışı yerleşik kişilerin Türkiye'deki bankalarda tuttukları altınların miktarı önemli ölçüde artış trendinde. Bu grubun altınları, 2009 yılında bankacılık sektöründeki toplam altın miktarı kadar bir altın miktarına ulaşmış durumda: 14 ton (1,3 milyar dolar).
2010-2024 döneminde yurtiçi yerleşiklerin altınları 100 birimden 1.429 birime ulaşırken, yurtdışı yerleşiklerinki ise aynı dönemde 100 birimden 4.633 birime çıktı.
Çoğunluğunu yurtdışında yaşayan vatandaşlarımızın oluşturduğunu tahmin ettiğim bu grubun altın hesaplardaki payı yüzde 3'e ulaştı.
Bankalarımızın güzel ürünlerinin müşterileri sadece yurtiçiyle sınırlı kalmıyor, sınırları kolaylıkla aşabiliyor...
Detaylı veri için BDDK Aylık Bülten incelenebilir.
Bankalardaki altın hesaplarda 2024 sonu itibarıyla 485 ton altın birikti. Bankaların aynı dönemde verdiği altın kredisi ise 14,3 ton oldu.
Bir yanda krediye muhtaç, ihracat yapmak isteyen, büyümek isteyen, İtalya, Çin gibi ülkelerle rekabetçi olmak isteyen, altın yatırımcısının talebini karşılamak için yurtdışına milyarlarca dolar gönderip oradan altın getirten altın sektörümüz, diğer yanda ise kucağındaki yaklaşık 500 ton altınla ne yapacağını bilemeyen, altın gibi kıymetli bir değeri âtıl varlık olarak gören bir bankacılık sektörü var.
Bankaların, gelirini-giderini, borcunu-alacağını altına endeksleyip altın cinsinden takip eden sektöre altın kredisi vermek istememesinin temel sebebi ise herkesin bildiği üzere kuyumculuk sektörünün neredeyse tamamen kayıtdışı çalışması...
1,2 milyar dolarlık altın kredilerinin %7'si katılım bankaları tarafından, kalan kısmı ise mevduat bankaları tarafından verildi ki bankaların aktif büyüklükleriyle uyumlu bir dağılım.
Aşağıdaki tablo bankacılık sektörü tarafından verilen toplam 1 milyon birim kredinin banka ve kredi türü açısından dağılımını gösteriyor.
Altın kredisi açısından gidilecek çok yer var. Kurumsallaşan ve kayıtdışılığı minimumda tutan firmalar pastadan dilim almaya devam edecekler...
Detaylı bilgi: BDDK Türk Bankacılık Sektörü İnteraktif Aylık Bülten
-Yurtiçinde fiziki altına talep yüksek, faizler düştükçe altına talebin daha da artacağı söylenebilir,
-Altın ithalatı kısıtlanmış durumda; talep çok-arz kısıtlı,
-Dünyada fiziki altına talep çok fazla, merkez bankaları yoğun alımlarına devam ediyorlar.
Bu minik bilginin hesap yapmayı seven beyaz yakalı dostları heyecanlandırdığının farkındayım; hemen belirteyim:
- "yolcu beraberi" tabir edilen şekilde altın getirmek yasak, yani yurtdışından altını alıp çantaya koyup getiremiyorsunuz,
- altın ithalatını borsaya üye olan kıymetli maden aracı kuruluşu şirketler, kendilerine verilen aylık kotalar kadar yapabiliyor.
Altının bu sene mi geçen sene mi vs. basıldığının hiçbir önemi olmamasına rağmen bu konu hakkında sık sorular duymaktayız. Düğünlerde asılan kulplu, bilindik ziynet altınların üzerinde basım yılı yazmakta iken ata liralarda ise basım yılı değil, altının cumhuriyetin kaçıncı senesinde basıldığı yazmaktadır.
Her sene 29 Ekim'den sonra Darphane tarafından yeni tarihli Ata Liralar üretilmeye başlanır. Altının üzerinde Cumhuriyet’in ilan tarihi olan 1923 rakamı yer alır, bunun altına da bir çizgi çekilerek altının basılış tarihi Cumhuriyetin hangi yıldönümüne denk geliyorsa o yıl dönümünü ifade eden bir rakam bulunur.
(Basım yılını bulmak için 1923 ve altındaki sayıyı (85) topluyoruz = 2008.
Bu altın 29 Ekim 2008 ile 28 Ekim 2009 arasında basılmış bir altındır. Bu altın Cumhuriyet’in 85. yıldönümünde basılmıştır).
Yılın ilk 10 ayında ortalama aylık 2,6 ton altın üretimi gerçekleşti. Ülkemizde üretimi ilk defa 2001 yılında başlayan altında yıllık ortalama 30-35 ton üretim ile dünyada yaklaşık yüzde 1 paya sahibiz.
Dünyada 4 ülkenin üretimi, talebi karşılamaktan oldukça uzak kalıyor: Hindistan, Çin, Türkiye ve ABD. Üretimle talep arasındaki açık da ithalat ile karşılanmak zorunda ancak gelişmekte olan ülkeler için, 1 tonu ~100 milyon dolar değerinde fevkalade kıymetli bir malın ithal edilmesinin ülkeye maliyeti çok yüksek. Dolayısıyla sıkı altın ithalatı düzenlemeleri, aylık altın ithalatı kotaları vs. sadece bize özgü uygulamalar değil.
Amerika, Kanada gibi gelişmiş ülkelerde de yaygın bir şekilde yapılan altın madenciliğinin ülkemizde gelişim alanı oldukça fazla. Yeter ki düzenlemeler de gelişmiş ülkelerdeki düzenlemelerden aşağı kalmasın ve uygulansın-denetlensin.
Detaylar TCMB EVDS'den takip edilebilir.
Eskiden herkes istediği gibi altın basıp satabiliyordu. Ama artık işler değişti. Altın basımı artık sıkı kurallara bağlı (mücevher ve takılar hariç, külçe altınlardan bahsediyoruz). Peki, altın almadan önce neleri bilmelisiniz? İşte kısa bir rehber.
1️⃣ Sadece Yetkili Frimaların Altınlarını Alın!
Yurt içinde yalnızca Darphane ile Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın izin verdiği ve izin başvurularını değerlendirdiği rafineriler altın basabilir (Tablo). Yani, herhangi bir kuyumcuda rastladığınız herhangi bir altını almamalısınız.
2️⃣ 22 Ayar mı? O İş Artık Darphane’de!
Eskiden rafineriler de 22 ayar altın basabiliyordu ama artık sadece Darphane'nin 22 ayar basma izni var.
3️⃣ Rafineriler Yalnızca 24 Ayar Basabilir!
Üzerinde 995 veya 999.9 yazan külçe altınlar, rafineriler tarafından üretilen 24 ayar saf altınlardır. Rafineriler daha başka ayarda altın basamaz.
4️⃣ Yuvarlak 24 Ayar Altın Yok.
Rafineriler sadece dikdörtgen (köşeli) külçe altın basabilir. Yuvarlak, oval vb. altın artık sadece Darphane ürünlerinde...
5️⃣ Küçük Gramajlı Altınlara Dikkat!
Rafinerilerin bastığı paketli külçe altınlar en az 1 gram, en fazla 100 gram olabilir. 0,5 gram veya 0,25 gram gibi altınların artık alım satımı yapılamıyor!
📜 Kanun Ne Diyor?
"Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar" açıkça diyor ki: Mevzuata uygun olmayan gram altınların yurt içinde alım satımı yapılamaz. İnternet sitelerinde veya dükkanlarda bu tür altınların satışının yapıldığı izlenimi bile oluşturulamaz!
⚠️ Ne Yapmalısınız?
✅ Yetkili rafinerilerin altınlarını tercih edin.
✅ Eğer elinizde farklı firmalara ait altınlar varsa, bunları değiştirin.
✅ İnternetten veya dükkandan altın alırken artık altınların mevzuata uygun olup olmadığına dikkat edin.
Altın satışı yapan firmaların da internet sitelerinde, dükkanlarında mevzuatta belirlenen özelliklerin haricinde altın bulundurmamaları tavsiye edilir, stokta faturalı bile olsa…
Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın izin verdiği ve izin başvurularını değerlendirmekte olduğu rafineriler listesi. (Değerlerlendirme sürecinde olan rafinerilerden red cevabı verilecekler olabileceği için listenin güncel hali takip edilmeli).
Detaylar için:
https://www.mevzuat.gov.tr/
Ocak ayında altın fonlarının getirisi incelendiğinde aylık getiri ortalamasının yüzde 5,2 olduğu görülüyor. Bu dönemde fon yerine gidip basitçe fiziki altın alsaydınız yüzde 5,9 kârınız olurdu (TÜFE %5,03). Baktığım 30 fondan sadece 5 tanesi fiziki altının getirisini aşabildi, ki yönetim gider kesintisini, vergisini netleştirmedim, brüt gelir...
Doların ülkemiz için kıymetli olduğu, cari açıkla mücadele içinde sancılı günlerden geçtiğimiz şu zamanda fiziki altına talep olmasın, fiziki yerine kaydi altına yönelim olsun istiyoruz ama fiziki altının alternatifini de ortaya koymakta zorlanıyoruz açıkçası... Çok çalışılması gereken bir alan...
Hazine ve Maliye Bakanlığı, rafineri izni bekleyen firmalardan Özbey Değerli Metaller A.Ş.'nin rafineri faaliyet izni başvurusunu reddettiğini açıkladı.
Daha önce altın basımı konusunda herhangi bir kısıtlama yokken, getirilen düzenleme ile artık altın basımı Bakanlık iznine bağlanmış durumda. Yurtiçinde Darphane, faaliyet izni alan rafineriler ve faaliyet izin başvuruları değerlendirme sürecinde olan rafinerilerin haricinde altın basımı yapmak ve bu 3 grup haricindeki yurtiçi rafineriler tarafından üretilmiş altınların satışı yasaklanmış durumda.
Sadece sipariş üzerine üretim yapan ve bu sebeple piyasadaki fiziki altına talebin şiddetini ve yönünü bize gösteren göstergelerin en önemlilerinden biri olan Darphane'nin ürettiği altın miktarı Ocak ayında 5,6 ton oldu.
2024'ün son 8 ayındaki talep aylık ortalama 4 ton iken Ocak ayında hafif bir artış gördük. Yurtiçi fiziki altına talebin canlandığını gösteren anlık gösterge olan uluslararası piyasalardaki fiyat farkı ise kiloda bin doları aştı, 2 bin dolara gidiyor.
Detalı bilgi için: https://ms.hmb.gov.tr/uploads/sites/7/2025/02/Cumhuriyet-Altini-Talebi-Gr-2025-1.-ay.pdf
TCMB güzel bir çalışmayla ülkemizdeki hanehalkı varlıklarının dökümünü-değerlemesini yaptı. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere kıyasla ülke olarak tasarruf oranımızın -resmiyette- düşük olduğu klasik bilgisini paylaşarak bizdeki tasarrufların finansal sistem dışında olduğu yinelendi ve hanehalkı varlıklarının 3 ana başlıkta dökümüne yer verildi:
1. Finansal varlıklar (505 milyar $),
2. Kiradaki -oturulanın haricinde yatırımlık- konutlar (701 milyar $),
3. Yastıkaltı altın -evet, TDK'ya göre yastık+altı birleşik yazılıyor- (311 milyar $).
300 milyar dolardan daha fazla bir değere sahip devasa bir kayıtdışı varlık olarak nitelenen yastıkaltı altınla ilgili çarpıcı tespit ise bu altınların enflasyonla mücadeleyi zorlaştırdığı...
Değeri artan altınların etkisiyle, getirilen onca sıkılaştırıcı düzenlemeye rağmen harcamaların azalmadığı ve dolayısıyla enflasyonun körüklendiği TCMB raporunda ifade edilmiş (Rapordaki ilgili bölümdeki teknik ifade: "Hanehalkı varlıklarının stok değerinde gözlenen toplam değerlemenin, varlık etkisi kanalı ile harcamaları artırarak talepte sıkılaşma kaynaklı yavaşlamanın geç gerçekleşmesinde, yani talebin dirençli olmasında etkili olduğu değerlendirilmektedir").
Ne yapıp etmeli, tasarrufların finansal sistem içinde kalması sağlanmalı. Tahminlere dayalı verilerle sağlıklı bir ekonomi yönetimi elbette verimli olmaktan uzak kalıyor.
Dünya çapında yıllık 5 bin ton olan altın talebinin en istikrarlı alıcıları arasında merkez bankaları geliyor. Merkez bankaları son 3 senedir bin tonun üzerindeki altın talebiyle altın fiyatlarının canlı kalmasına katkıda bulundular.
Çalkantılı dönemlerin güvenli limanı olarak bilinen altına yöneliş, ABD'nin yeni yönetimiyle birlikte hız kesmeyecek; bilakis hız kazanacak gibi görünüyor.
TCMB'nin stokları 2024 sonunda 760 tonu aştı. Türkiye, Çin ve Hindistan gibi altını seven büyük ekonomileri de geçerek Polonya'nın ardından en çok net alım yapan 2. ülke oldu.
Dünya genelinde ülkelerin uluslararası rezervlerinde doların ağırlığı yıldan yılda azalıyor, dolar yerine altın, rezervlerdeki ağırlığını arttırıyor.
Detaylı bilgi: https://www.gold.org/goldhub/gold-focus/2025/02/central-bank-gold-statistics-december-2024
.jpeg)
Bir önceki seneye göre yaklaşık olarak aynı miktarda olan bu talebin yaklaşık olarak 4’te 3’ü altın madenlerinden çıkarılan altınlarla karşılandı.
Altın talep edenler tarafında, son üç yıldır her sene bin tonun üzerinde altın alımı yapan merkez bankalarının etkisinin güçlü bir şekilde devam ettiği görülüyor. Amerikan Doları’nın bir silah olarak kullanılmaya başlanmasıyla, ülkelerin uluslararası rezervlerinde dolardan altına doğru geçişlerin devam etmesi beklenebilir.
Altından mamul mücevher talebi ise 2024’te dünya genelinde yüzde 10’un üzerinde bir düşüşle 1.877 ton olarak gerçekleşti. Yüksek enflasyon ortamında tüketicilerin satın almalarını kıstıkları başlıca alan da mücevher sektörü idi.
Mücevher sektöründeki %11 talep düşüşüne karşın yatırımlık altınlara (külçe altın vb.) talep ise %25 artarak 1.179 tona ulaştı.
Teknoloji alanında önemli bir yere sahip olan altına talep, yapay zeka ile birlikte artmaya devam ediyor: elektronik alanındaki altın kullanımı %9 artarak 271 ton olarak gerçekleşti.
Detaylı bilgi için: https://www.gold.org/goldhub/
2024 bankalar için oldukça zorlu geçen bir sene oldu.
Sektörün kar artışı yüzde 6'da kaldı ki, malum %44 enflasyon ortamında bu oran reelde eksi demek...
Sektörün kazananı ise karlılıkta katılım bankalarını da geçen yatırım bankaları oldu.
Bankaların bu karlılığa rağmen -çok büyük ölçüde- personeline ilişkin maaş ve yan haklarda ciddi bir kesintiye gitmemesi ise takdire şayan.
Umalım, 2025 güzel bir sene olsun.
Sunduğu verilerle ilgilisine harika detaylar veren ve strateji geliştirmede kritik bilgiler sunan özet bir tablo aşağıdaki tablo... Konu ile ilgili 1-2 notum:
* Bankalardaki altın hesaplarda kişi başı altın miktarı Türkiye genelinde 5,3 gram oldu 2024 sonunda. Toplam altın miktarına baktığımızda bankalardaki 486 ton altın elbette önemli bir büyüklük ama bizim gibi kalabalık ve altını seven bir ülke için gidilecek çok yolumuz var.
* Bankalarda en az altını olan illerimiz doğu ve güneydoğu. Bu elbette sürpriz değil, bölgedeki altın miktarının çok fazla olduğunu tahmin etmek güç değil ancak malum, bu bölgelerimizde altın, yatırım amacının yanı sıra kadınların takı maksatlı kullandığı çok önemli bir varlık: mutlaka evde-işte her an kullanıma hazır halde olmalı... Batıya geldikçe bankalardaki altın miktarı da artıyor.
* Altın mudilerinin yaş ortalamasına dair bir verimiz maalesef yok. Olsa idi şayet, 25'ten başlayarak 50'ye uzanan bir skalada yaş dağılımı göreceğimizi tahmin ediyorum. Bu, şu demek: banka hesabında altın, yeni neslin ilgi gösterdiği (belli bir yaşın üzerindekilerin ilgi göstermediği) bir ürün. Alttan gelen ve teknolojiye yatkın kuşak para kazanıp birikime başladıkça altın hesaplara-altın bankacılığına ilgi daha da artacaktır.
* Yıkıcı deprem yaşayan, enkaz altından kilolarca altın çıkarılan-enkazda kilolarca altınları 'kaybolan' illerimizde bankalardaki altın hesaplarda ciddi bir artış olmasını beklerdim ama Maraş ve Hatay kişi başı 2-3 gram altında sabit kaldılar, insanlar fiziki altınlarını/yeni altın taleplerini ciddi ölçüde bankalara yönlendirmediler.
-Tabloda tolere edilebilir olduğunu düşündüğüm bir zaman uyumsuzluğu mevcut: altın miktarı 2024 sonu verisi iken nüfus verisi ise 2023 sonuna ait.
Nüfus: TÜİK Adrese Dayalı Nüfus Kayıt İstatistikleri
Altın: BDDK FinTürk
LBMA’in yıllık tahmin anketine göre analistler altının 2025’i ortalama 2.736 dolar/ons bir fiyatla bitireceğini öngörüyorlar.
Altının 2024 ortalama fiyatını yüzde 10 sapma ile en yakın tahmin eden -ve MKS PAMP’tan 1 ons altın kazanan- analist, altının ortalama ons fiyatını 2.170 dolar olarak tahmin etmişti ki, gerçekleşen fiyat 2.386 dolar/ons olmuştu.
2025’te altın fiyatlarını en çok etkileyecek başlıkların neler olduğunun sorulduğu soruya ise analistler %28 ile en başta “FED’in faiz kararları” dediler. FED faizleri artarsa altın fiyatları düşecek, faizler düşerse altın fiyatları güçlenecek.
Analistlerin %21’i ise 2025’te en çok merkez bankalarının alımlarının altın fiyatlarını etkileyeceğini bildirdi.
Merkez bankalarının alımları 2024’teki gibi güçlü seyrederse bu durum altın fiyatlarının yukarı gitmesine sebep olacaktır. Merkez bankalarının alımları 2025’te güçlü olur mu sorusunun cevabı ise evet, Trump’ın ABD başkanı olduğu bir ortamda özellikle gelişmekte olan ülkelerin dolardan altına göçleri devam edecektir.
Son olarak analistlerin %15’i jeopolitik risklerin 2025’te altın fiyatlarını en çok etkileyecek başlık olduğu cevabını verdi. Ukrayna ve Ortadoğu’daki devam etmekte olan olumsuz gelişmelere Trump Grönland ve Panama başta olmak üzere yeni cepheler açabilir.
Detay için: https://www.lbma.org.uk/forecast-survey-2025/at-a-glance
