Altın piyasasını takip için kullanabileceğiniz uygulama önerilerim

Fiziki altın zaten 3 bin TL üzerinde satılmakta iken aylardır, medyada "altın 3 bin lirayı kırdı" çığlıkları duyulabiliyor, kaydi-fiziki altın arasındaki fiyat farkları böyle karışıklıklara sebep olabiliyor sektöre çok hakim olmayanlar tarafından.

Bu sebeple fiziki altın piyasasındaki fiyatları gösteren uygulamaların önemi son zamanlarda daha da çok arttı.

Fiziki altın piyasasını takip etmek için birbirinden güzel pek çok uygulama mevcut. Benim öncelikli olarak kullandıklarım şu 5'i:

1. ONSA: Şimdilik sadece ios uygulaması mevcut. Kapalıçarşı'daki güncel fiyatlar görülebilir.

2.  SAĞLAMOĞLU: Sarrafiye, Gram Altın, Gram Gümüş gibi çok çeşitli ürünlerin hem TL hem has cinsinden fiyatları görülebilir.

3.  İKO FİYAT: bölgeye göre kuyumcuların -önerilen- alış ve satış fiyatları görülebilir.

4. BULURO: Nadir, Harem ve Sağlamoğlu'nun alış-satış fiyatları aynı ekranda anlık görülebilir.

5.  AYAKLI BORSA: Seçilen bir üründe (has altın, gram altın, çeyrek altın vb.) en iyi alış ve en iyi satış fiyatını firmalar bazında gösteren bir uygulama.

Bunların haricinde Hakan Altın, Harem ve Nadir Döviz de kullandığım uygulamalar arasında.

İnternetten altın satışları: ayda 100 bin işlem, 1 milyar ciro...

İnternetten altın satışlarının genel kuyumculuk sektörü içindeki payı pandemi öncesi -2019 sonunda- yüzde 1 iken, bu oran bugün yüzde 5'e yükselmiş durumda. "Aylık 100 bin işlem, 1 milyar TL ciro" olarak özetlenebilecek bir şekilde bitiriyoruz 2024'ü. 

Kısa zaman öncesine kadar isteyen herkesin istediği vasıfta basıp satabileceği altın üretimi artık sıkı şartlara bağlandı. Sadece izin verilen şirketlerin izin verilen vasıflardaki altınlarının alım satımı serbest olup aksi durum yasalara aykırılık teşkil etmekte...

Hemen her şeyin internetten alınabildiği bir dönemde altının da internetten satışının yapılması, kayıtdışılığı seven bir sektör için oldukça önemli. Faturalandırma, kimlik tespiti vb. gibi dükkanlardan yapılan alışverişte es geçilen pek çok hususa dikkat edilmek zorunda olduğu için internetten satışlar teşvik edilmeyi hak ediyor.

Veriler BKM'den derlenmiştir: https://bkm.com.tr/raporlar-ve-yayinlar/donemsel-bilgiler/ 

Devletler altını keşfetti...

Altının bu sene güzel kazandırmasının altında yatan bir sebep de merkez bankalarının güçlü alımları idi. Devletler, ne olursa olsun, 1 ülkenin para birimine bağlanıp kalmanın teorik risklerinin bir kısmının pratiğe dönüştüğünü görünce altını keşfettiler. 

2000 senesinde dünya rezervlerinin yüzde 71'i Amerikan Doları iken, bu oran günümüzde yüzde 60'ın altına gerilemiş durumda.

Aşağıdaki tabloda (Dünya Altın Konseyi'nden derledim) güncel altın rezervi 300 ton üzerindeki ülkeler görülüyor. Bu ülkelerin toplam rezervleri içinde altının payının değişimine bakılırsa gidişat çok açık bir şekilde görülecektir. 

Merkez bankalarının alımlarının önümüzdeki seneler boyunca devam edeceği öngörüsünde bulunmak yanlış olmayacaktır. 

İşgücü piyasasında 5 önemli gösterge

1. Uzaktan Çalışmaya talep düşüşte: Pandemi öncesi normale döndük. Bu dönemde yaşadığımız en büyük değişim uzaktan çalışmanın hayatımıza girmiş olması ve her sene payının artıyor olması, "idi". 2024 ise "ofise dönün" çağrılarının arttığı bir yıl oldu. Yeni ilanlarda uzaktan çalışma talepleri bazı ülkelerde duraksadı bazılarında ise hızlı bir şekilde düşüşte.

2. Kadın-erkek arasındaki gelir düzeyi farkı azalıyor. 25 sene evvel kadınların kazancı erkeklerin kazancının yüzde 76'sı iken bu oran günümüzde yüzde 86. Adaylara "En son ne maaş alıyordunuz" sorusunun yasaklanması, "çalışanlar birbirlerine maaşlarını söyleyemezler" şirket politikasının geçersiz kılınması-bu bigi paylaşımının serbest bırakılması gibi bir takım düzenlemeler yapan devletler-eyaletler mevcut.

3. YZ'ye talep var: İlanlarda artık yapay zeka uygulamalarından en az bir kaçını etkin bir şekilde kullanabilecek personeller aranmaya başlandı,

4. Sağlıkla ilgili çalışan taleplerinde artış var. Bankacılık, finans, iletişim, medya, insan kaynakları gibi ilanlarda düşüşler var. Sağlık-fizyoterapist ihtiyacı oldukça öne çıkıyor (yaşlanan nüfus),

5. Yaşlı çalışanlar artıyor: Beklenen yaşam süresi uzadıkça devletler sosyal güvenlik bütçelerini yönetmekte zorlanıyorlar, emeklilik yaşı dünya genelinde uzuyor. Çin 1978'den sonra ilk kez emeklilik yaşını artıracağını açıkladı. 1990'da 55-64 yaş arasındaki çalışanlar yüzde 50 iken, günümüzde bu oran yüzde 70'e yakın. 

Başta ABD ve İngiltere olmak üzere gelişmiş ülkelerdeki gelişmelerin bizde de görüleceğine ve hatta görülmekte olduğuna kuşku yok.  

Yazı, 23.12.2024 Financial Times USA Edition, "Five trends shaping the jobs market" yazısının özetidir, şekiller yazıdan alınmadır.

Nakilde altın mı banknot mu? Esad "banknot" dedi...

Financial Times, Esad'ın 250 milyon dolarını Suriye'den Rusya'ya transferini detaylıca anlatırken Dolar ve Euro banknotlar kullandığını yazdı. Bir yorumcu da "nakit kraldır" diyerek yorumda bulunmuş habere.

Dünyanın neresine giderseniz gidin, hemen bulunduğunuz yerin para birimine çevirebileceğiniz varlıkların başında dolar, euro ve altın gelir, malum. 

Fiziki nakilde hangisi?

Duruma iki açıdan bakılabilir; 

ağırlık olarak: 1 kg altının değeri 84 bin USD, 1 kg dolar 100 bin USD, 1 kg 200 euro banknot 208 bin USD, 1 kg 500 euro banknot 520 bin USD. Bu halde nakit kral evet.

hacim olarak: 1 kg altın kabaca iphone 15 büyüklüğünde. Bu altının karşılığı banknot ise 8-9 deste dolar, 4-5 deste 200'lük Euro veya 1-2 deste -2019'dan bu yana basılmayan- 500'lük Euro... Yani "yerim dar" durumunda ise tercih altın...

1,2 ton kaçak altın...

Bu sene 424 olayda 1.200 kilo kaçak altın yakalandığını açıkladı, Ticaret Bakanı. Net hata noksan kalemindeki milyarlarca dolarlık eksi, geçen sene aylık ortalama 27 ton olan altın ithalatının bu sene yüksek talebe rağmen baskılanarak resmi kayıtlarda 10 tona düşmesi (!) gibi veriler gösteriyor ki, yakalanan kaçak altın devede kulak bile değil.

Güzel haber, altındaki fiyat farkı oldukça azaldı: şu an yurtdışından 1 kilo altını 84 bin dolara alıp Kapalıçarşı'da 85 bin dolara satabilirsiniz. Yakın geçmişte kiloda 5-6 bin dolarlık farklardan sonra kilodaki bu bin dolarlık fark oldukça az geliyor kulağa elbette. Bu seviyenin altındaki farklar kaçakçılığı da azaltır, maliyetleri düştükten sonra yolcu beraberi getirilen altının karı riske girmeye değmez diye düşünülür zannımca...

   

Türkiye'de Altın Bankacılığı Tarihi - 7

1995'te bankalara fiziki altın verilerek karşılığında "altın depo hesabı" açılabilmesine imkan tanındı. İlk (ve tek) harekete geçen banka Toprakbank oldu. Banka, İstanbul, Ankara, Konya, Adana, Gaziantep, ve Bursa'daki 10 şubesinde fiziki altın kabul etmeye başladı. Toprakbank'ın Darphane'den transfer ederek altın bankacılığının başına getirdiği Salih Yardımcı, hedeflerini 50 ton altın toplamak olarak açıkladı. (3 ayda sadece 100 kg civarında altın toplanabildi).

1996'ya gelindiğinde, sadece Toprakbank'ın ilgi gösterdiği altın bankacılığı büyük bir darbe yedi, hem de hiç beklenmedik bir aktörden: TCMB'den... Banka yüzde 2 faizle altın toplayıp bunu yüzde 6-9 faizle kuyumculara altın kredisi olarak veriyorken TCMB toplanan altınların kredi olarak verilmesi durumunda %6 KKDF getirildiğini açıkladı. Altın kredisi maliyetleri katlandı, kuyumcular ve Banka büyük hayal kırıklığı yaşadı. 

1997'de Başbakan Erbakan tarafından hazırlanan kaynak paketinde yastıkaltı altınların ekonomiye kazandırılması için yıllık yüzde 9 faiz ödenmesi gündeme geldi. Toprakbank yüzde 4 faiz verdiği altın hesaplara faizi yüzde 7'ye yükseltti. Banka'daki altın hesaplardaki altın miktarı 2,5 ton oldu, bu altınları kuyumculara kredi olarak vermeye devam etti.

Türkiye'de Altın Bankacılığı Tarihi - 1: https://hhdeniz.blogspot.com/2024/10/turkiyede-bankaclk-ve-altn.html

Türkiye'de Altın Bankacılığı Tarihi - 2: hhttps://hhdeniz.blogspot.com/2024/11/altn-bankaclg-tarihinde-onemli.html

Türkiye'de Altın Bankacılığı Tarihi - 3: https://hhdeniz.blogspot.com/2024/11/turkiyede-altn-bankaclg-tarihi-3.html

Türkiye'de Altın Bankacılığı Tarihi - 4: https://hhdeniz.blogspot.com/2024/11/turkiyede-altn-bankaclg-tarihi-4.html

Türkiye'de Altın Bankacılığı Tarihi - 5: https://hhdeniz.blogspot.com/2024/11/turkiyede-altn-bankaclg-tarihi-5.html

Türkiye'de Altın Bankacılığı Tarihi - 6: https://hhdeniz.blogspot.com/2024/12/turkiyede-altn-bankaclg-tarihi-6.html

Altının 11 aylık getirisi...

Altın bu sene dünya çapında ekonomi alanındaki en gözde konulardan biri idi. Dolar bazındaki yüzde 28'lik getirisi ile hemen herkesi memnun eden bir kazanç sundu. Bizimki gibi yüksek enflasyon - yüksek faiz sarmalına girmiş bir ülke için ise aynı şeyi söylemek güç. Ancak bu toz duman arasında az da olsa bir reel getiri sunabilmiş olması takdire şayan diye değerlendiriyorum.

Aşağıdaki tabloda her ülkenin kendi para birimi cinsinden altının 11 aylık getiri oranları yer alıyor. Dünya Altın Konseyi bu tabloyu nominal getiri ile hesaplamış bırakmış; tabloya bakan sıradan birinin "Türkler bu sene altından çok iyi kazanmış" diye düşünmesi gayet normal. Bu sebeple enflasyonu hesaba katıp gerçek getiri oranlarını yazdım ve bize kala kala yüzde 3 reel getiri kaldı altında... 

Darphane altın üretimi artıyor..

Darphane'nin altın üretimi kuvvetli bir artış trendinde. Kasım ayında 9 tona yakın bir üretim yapıldı. Bu tablo ve Darphane altınları hakkında 1-2 şey söylemek gerekirse:

• Darphane önce üretip sonra satan bir kurum değil; piyasadaki talebe istinaden ısmarlama üretim yapan bir yer. Dolayısıyla bu trend fiziki altına talebin gittikçe arttığını göstermekte,

• Yüksek faiz ortamında fiziki altına bu kuvvetli talep, altın ithalatındaki kotaların kaldırılacağı yönündeki beklentimizi zayıflatıyor,

• Darphane'nin ürettiği 10 çeşit Cumhuriyet altını (çeyrek, yarım, tam, ata..) 22 ayar ve bu ayarda altın basma yetkisi -rafinerilerden alındı- sadece Darphane'dedir,

• "Piyasada Darphane altınlarının tıpkı-basımı, taklidi (piyasadaki tabirle "ikinci") orijinallerinden daha mı azdır, daha mı çoktur?" sorusuna cevap veremem (evet o kadar vahim),

• Tıpkı-basımlar sahte ile karıştırılmasın, kuyumcu bilerek sahte satmaz ama "ikinci" satar. İkinci: içindeki has altın miktarı düşürülmüş (binde 916,7 has altın yerine binde 900-binde 905), bilindik firmalar tarafından dahi merdiven altı üretimi yapılan altınlardır. Bu sebeple Darphane altınlarını güvendiğiniz yerlerden almak şarttır.

• Darphane "Hamit Altını" üretmez. Henüz "Reşat Altını" üretmeye başlamıştır. Reşat altınlarında durum daha da vahimdir, Darphane mamulünü bulmak pek kolay değildir.

Darphane altın üretimi ile ilgili verilere buradan ulaşabilirsiniz: https://ms.hmb.gov.tr/uploads/sites/7/2024/12/Cumhuriyet-Altini-Talebi-Gr-2024-Kasim.pdf

Altın ithalatı ve 'net hata noksan'daki "patlama"...

Altın ithalatında son 30 sene zarfında yıllık ithalatın 300 tonu aştığı 3 seneden biri olmuştu 2023... Zaten kırılgan durumdaki ekonomik süreçte elbette göze battı ve altın ithalatına keskin bir fren geldi. Şimdi ise aylık 12 ton kota dahi dolmuyor, kendisine verilen o düşük limit kadar ithalat yapmayı karlı bulmayan işletmeler ithalatı kestiler.

Buraya kadar kulağa hoş gelen kısım.

Nâhoş kısım ise kaçakçılığın patlamış olması.

Bunu zaten basından takip edebiliyoruz ama bir de Ödemeler Dengesi'ndeki "Net Hata Noksan" kaleminin iyice kontrolden çıkması, tarihin en yüksek eksi değerine ulaşmasında (2024 ilk 9 ayda -21 milyar dolar!) altın kaçakçılığının etkisi konuşuluyor ki, "kuvvetle muhtemeldir".  2 sene istisna şimdiye kadar hiç yıllık eksi 10 milyar doları geçmemiş olan bu kalemde şimdi 9 ayda 20 milyar doları aşan bir eksi durumu oluştu ve gözler elbette altın kaçakçılığında...

"Katılım bankaları altın hesaplarda neden bu kadar yüksek paya sahip?"

"Katılım bankaları altın hesaplarda neden bu kadar yüksek paya sahip?" sorusu çok sorulan bir soru. Bankacılık sektöründe yüzde 8 (aktif) paya sahip olan 9 adet katılım bankasının payı altın hesaplara gelince yüzde 17'nin üzerine çıkıyor. Bu altınların banka bazındaki yüzdesel dağılımı aşağıdaki grafikte görülebilir. 

İşin aslı, "katılım bankaları altın hesaplarda çok yüksek paya sahip" yargısı kısmen doğru kısmen yanlış. 

Doğru; evet toptan bakıldığında %17'nin üzerinde paya sahipler. 

Yanlış; çünkü Kuveyt Türk'ü aradan çıkarınca kalan 8 adet katılım bankasının altın hesaplardaki payı normal aktif büyüklük paylarına yakın bir oran çıkıyor, %8.5 

Kuveyt Türk'ün payının kalan 8 adet katılım bankasının ortalaması kadar olduğunu var sayarsak da katılım bankalarının payı bu sefer %9.6 oluyor. 

Yani, aslında soru "Kuveyt Türk'ün Türk Bankacılık Sektörü'ndeki altın hesaplardaki payı (%9.2) neden bu kadar yüksek?" şeklinde sorulursa daha doğru bir soru olmuş olur (Cevapları ayrı bir yazı konusu).

Eylül sonu itibarıyla katılım bankalarının -küsuratları yuvarlanmış- altın miktarı: Kuveyt Türk 43 ton, Vakıf Katılım 14 ton, Türkiye Finans 9 ton, Ziraat Katılım 8 ton, Albaraka 7 ton, Emlak Katılım 2 ton, Hayat Finans 86 kg, Dünya Katılım 45 kg, TOM Bank sıfır.

Altın ama nasıl altın: fiziki mi, bankada mı, fon mu?

Altına yatırım yapacakların haklı olarak sordukları bir soru: fiziki altın mı alalım, banka hesabımıza mı altın alalım yoksa altın fonu mu?

Hepsinin artısı eksisi var elbette. 

Özet olarak aşağıdaki gibi bir tablo hazırladım. 

Benim tercihim bu şartlarda: 1 yıl ve daha uzun vadede elimde tutacak isem banka, 1 yıldan kısa vadede elimde kalacak ise altın, fiziki altın olurdu.

Fonlar neden son tercihim olurdu? Fon getirileri tatminkar değil, incelediğim dönemde fonların 3'te 2'si altının çıplak getirisini dahi karşılayamadılar, alınan yönetim ücreti ve kesilen vergi de cabası...

* tefas.gov.tr'den altın fonları hakkında detaylı bilgi alınabilir

* Altın fonları ile ilgili detaylı bilgi için Yücel Ferek beyin videosunu izleyebilirsiniz: https://www.youtube.com/watch?v=pfUX-cnchHo

Türkiye'de Altın Bankacılığı Tarihi - 6

1989'da TCMB yurtdışından getirdiği altınları bankalara satmaya başladı, bankalar da halka. Ancak bu dönem altın fiyatlarındaki dalgalanmalarla kısa sürdü ve önce Garanti, Yapı Kredi, Dışbank, ardından da altın satışı yapan İş Bankası, Pamukbank, İktisat Bankası ve Esbank altın satışlarını durdurdular (Pamukbank ve İktisat Bankası sadece Kapalıçarşı'ya 1 gün sonra ve 1 kg üzerindeki talepleri karşılamaya devam ettiler). Bankaların altın satışını durdurması, "Vakıfaltın" satan Vakıfbank'a ilgiyi artırdı. Netbank, Vakıfbank'ın yanı sıra müşterilerine altın satışı yapan 2 bankadan diğeri oldu.

1989'da Turgut Özal'ın başbakanlığı bırakıp Cumhurbaşkanı olmasıyla altın bankacılığı 3 senelik bir sessizlik dönemine girdi. Bu sessizlik, Süleyman Demirel başbakanlığında kurulan 49. Hükümet'te Tansu Çiller'in ekonomiden sorumlu bakan olmasına kadar devam etti.

Tansu Çiller 1992'de "Halkın elinde 5 bin ton altın var. Yastıkaltındaki bu altınların 1-2 bin tonunu sisteme çeksek müthiş bir imkan elde etmiş oluruz" açıklaması yapıyor.

1993'te "Altın Borsası" kurulması kararlaştırıldı. Aynı zamanda, bankalara altın yatırıp karşılığında TL çekilebileceği, TCMB'nin altın ithalatındaki tekeline son verileceği, altına dayalı bir takım yatırım araçları çıkarılacağı duyuruldu.

1994'te Vakıfbank Altın Emanet Hesabı uygulaması başlattı. Buna göre asgari 50 gram altın ile açılacak hesaplara 1, 3, 6 ay veya 1 yıl vadede altın cinsinden faiz verileceğini duyurdu.

Devam edecek...

Türkiye'de Altın Bankacılığı Tarihi - 1: https://hhdeniz.blogspot.com/2024/10/turkiyede-bankaclk-ve-altn.html

Türkiye'de Altın Bankacılığı Tarihi - 2: hhttps://hhdeniz.blogspot.com/2024/11/altn-bankaclg-tarihinde-onemli.html

Türkiye'de Altın Bankacılığı Tarihi - 3: https://hhdeniz.blogspot.com/2024/11/turkiyede-altn-bankaclg-tarihi-3.html

Türkiye'de Altın Bankacılığı Tarihi - 4: https://hhdeniz.blogspot.com/2024/11/turkiyede-altn-bankaclg-tarihi-4.html

Türkiye'de Altın Bankacılığı Tarihi - 5: https://hhdeniz.blogspot.com/2024/11/turkiyede-altn-bankaclg-tarihi-5.html

Bankalardaki altınlar

Bankalarımızdaki altın miktarı Ekim sonunda bir önceki aya göre 10,6 ton gibi ciddi bir miktarda artış göstererek 472 tonu aştı. Altın bankacılığı hakkındaki çalışmalar için aldığımız notlardan bir-iki tanesi:

• Bu kadar büyük bir artışı Ocak 2023'ten beri görmemiştik. 

• En ilginci, altın fiyatları arttıkça normalde altın yatırımcıları bunu satış fırsatı olarak görürler ve satışlar ağırlıkta olurdu. Eylül'deki 21 işgünündeki altın fiyatları ortalaması 2 bin 842 iken Ekim'deki 21 iş günündeki altın fiyatları ortalaması 3 bin 24 TL'ye çıktı, 1 ayda %6,4 artış gördük. Bu artış yatımcılar açısından satış fırsatı olarak görülmedi, beklenti daha da yukarılar olmalı ki çok ciddi alışlar gördük. 

• Yurtdışı yerleşiklerin altın miktarı ve payı artışta. Altınların yüzde 3'ü bu grupta (Katılım bankaları: %4, mevduat bankaları: %2,6).

• Katılım bankalarının bankacılık sektöründe aktif büyüklükteki payları %8,1 iken altın hesaplarda yüzde 17 gibi ciddi bir paya sahipler.

• TCMB bu artış kaynaklı bankalardan ilave 2,7 ton (900 mio USD) zorunlu karşılık olarak altın alıp uluslararası rezervlerinde tutacak, rezervlerimiz artıyor diye hep birlikte sevineceğiz.  

Detaylı veriler için: https://www.bddk.org.tr/BultenAylik

Bankacı dostlarımız için kötü bir yıl oldu 2024

Bankalarımızın ilk 10 aylık net karlarına baktığımızda yatırım bankalarının güzel bir sene geçirdiğini, mevduat ve katılım bankalarının ise zor bir sene geçirdiğini görüyoruz. Enflasyonun %48'in üzerinde olduğu bir dönemde mevduat bankalarının geçen seneki karı dahi yakalayamadığını, katılım bankalarındaki artışın ise yüzde 9 ile sınırlı kaldığını görüyoruz (reel -25%).

Detaya baktığımızda öne çıkan 1-2 nokta:

• Kredi kartlarından alınan gelirler mevduat ve katılım bankalarına can suyu oldu. Mevduat bankaları yüzde 322 artışla 269 milyar TL, katılım bankaları ise yüzde 187 artışla 5 milyar TL gelir yazdılar, 

• Mevduat bankalarındaki personel giderleri yüzde 86 artarak 242 milyar TL olurken, katılım bankalarında ise bu tutar yüzde 108 artışla 29 milyar TL oldu,

• Mevduat bankalarının darbe yediği yer sermaye piyasası işlemleri oldu. Geçen sene artı 89 milyar TL olan bu kalemde şimdi eksi 177 milyar TL yazdılar (Otoritelerin verdiği hedefleri tutturamayanlara kesilen cezalar; komisyon ödemeleri, düşük faizli menkul kıymet alma zorunluluğu, zorunlu karşılık sopası...)

Detaylar BDDK Aylık Bankacılık Sektörü Verileri'nden incelenebilir: https://www.bddk.org.tr/bultenaylik