Türkiye'de altın bankacılığındaki son durum...

Nihayet, 2024'e ait yıllık veriler önümüzde. Türkiye'de altın bankacılığındaki son durumu 4 maddede özetleyelim:

1. Bankalardaki altın miktarı 486 ton oldu. 2020-21 ve 22'nin ardından en yüksek altın miktarına ulaştığımız yıl oldu 2024. Aralık ayında bir önceki aya göre 8 ton çıkış yaşansa da yıllık bazda 33 ton ilave altın geldi bankalara. Fiziki altına talebi ciddi manada engelleyen altın bankacılığı bu konuda takdiri hak ediyor.

2. Altınların bankacılık sektöründeki toplam mevduattaki payı 2023'te yüzde 6,02 iken 2024 yılı 7,73 ile bitti. 2020 ve 21 pandemi yılları hariç şimdiye kadar gördüğümüz en yüksek oran. Bunda altının fiyatının artması da etkili, altın miktarının da artması etkili.

3. Katılım bankalarındaki altın miktarı 81 ton oldu. Önceki sene katılım bankalarının sektördeki altın payları yüzde 17,3 iken bu oran 2024 sonunda 16,7'ye geriledi. Aktif büyüklüklerinin 2 katı bir büyüklüğü sahip katılım bankaları sektörde. "Fiziki teslim" başta olmak üzere pek çok mevduat bankasının sunmadığı ilave imkanlar, katılım bankalarını altın konusunda öne çıkarıyor. 

4. Yurt dışı yerleşiklerin altın hesaplardaki payı yüzde 2,9'a yükseldi. Bu oran önceki sene 2,5, ondan öncekinde ise 2,2 idi. Yabancı bankaların çoğunun sunmadığı harika bir ürün altın hesaplar, bu sayede yurt dışında yaşayan kişilerin de ilgisini çekiyor.

Umarım 2025 daha da güzel bir sene olur.

Detaylı bilgiler için BDDK Aylık Bankacılık Sektörü Verileri incelenebilir: https://www.bddk.org.tr/bultenaylik

5 maddede Londra’daki “Altına Hücum”:

 Londra – New York hattında neler oluyor?

1. Londra’daki fiziki altınları New York’a göndermek çılgınlığı yaşanıyor son 2 aydır. Bu süre zarfında 400 ton civarında altın okyanusu aşarak Londra’dan New York’a götürüldü, Comex’in stokları %75 arttı.

2. Trump’ın gümrük vergisi kapsamına altını da dahil edeceğinden endişe ediyor piyasalar. Böyle bir vergi gelmeden önce Amerika’ya altın gönderme yarışı başladı, olan bitenin temelinde bu sebep var. 

3. 3. Tarafların altınlarını kasalayan ve daha önceki minik fiziki altın taleplerini 2-3 günde karşılayan İngiltere Merkez Bankası, şimdilerde 1-2 ay (hafta değil evet, ay!) “bekleme süresi” veriyor. Bu “bekleme süresi”nin bu kadar uzun olması da ekstra korkutucu. Altın madem kasada ve hazırda, bunun talebi halinde teslimine 2 aya varan süreler vermek pek de hayra alamet değil. 

4. New York’ta geçen haftalarda altın Haziran kontratların Londra’ya göre kiloda 1.500 - 2.000 dolar daha pahalı idi. Bu arbitraj fırsatı da altınların taşınma hızını ekstra tetikliyor.

5. Normalde binde 5 olan bankalararası altın kredisi yıllık faiz oranların yüzde 12’ye yaklaştığı bir ortamda İngiltere Merkez Bankası Başkanı “Altın sektöründeyseniz bu işin kalbi Londra, burada olmak zorundasınız” açıklaması yapıp konuyu kendince kapattı.

Detaylı bilgi Financial Times: https://www.ft.com/content/86a5fafd-603e-4ee1-9620-39b5f4465f53

Detaylı bilgi Ross Norman: https://www.metalsdaily.com/archive/ross-norman-surge-in-gold-borrowing-rates-spurs-short-covering-rally/363650

Altına pasaport geldi... (GBI)

Satın aldığınız altın, Afrika'da kayıt dışı bir "maden"den (ASGM, Artisanal and SmallScale Gold Mining), çocuk işçiler içler acısı koşullarda çalıştırılarak çıkarılmış ve bilindik bir marka ile raflarda yerini almış bir altın olabilir. 

Altın, kara para aklamayla ve terörizmin finansmanı ile mücadele eden kurumların başlıca takip alanındaki ürünlerden biri. Bu mücadeleyi kolaylaştırmak ve pek çok ahlaki sorunun önüne geçebilmek amacıyla fiziki altına pasaport çıkarılması, külçeye bir kimlik atanıp piyasada dolaşımının her adımının takip edilebilmesi çalışmalarında sona gelindi ve uygulama bu ay başladı: Gold Bar Integrity. 

Altın külçelerinin, ilk çıktığı kaynağından, madenlerden nihai alıcıya kadar dijital olarak izlendiği sistemde madenler, rafineriler ve altın lojistik firmalarından dünya çapında önde gelen markalar yerini almış durumda...

Hemen her sektörde küresel oyuncu olabilmenin koşulları sıkılaşıyor. Altın sektöründe de önümüzdeki yıllarda bu grubun dışında kalacak şirketlerin ticaret alanı sadece yerel pazarlar olacak gibi görünüyor.

Detaylı bilgi için: https://www.lbma.org.uk/articles/lbma-launches-gold-bar-integrity-gbi-database

İnternetten altın alınır mı?

Soruya Erdener Abi gibi az/öz bir cevap vermek gerekirse: "Alınır". Nitekim, 2024'te internet üzerinden kartlarla her ay 100 bin adetin/1 milyar 300 milyon lira cironun üzerinde altın alım işlemi gerçekleşti. 

Artıları nedir: güvenilir firmalardan alışveriş, düşük ayar-sahte riski yok, faturalı ürün, kuyumcuya gidip altınları eve getirmenin riski yok; adrese sigortalı teslimat var.

Eksileri nedir: adrese sigortalı teslimat, paketleme vb. gibi hizmetler sebebiyle oluşan ilave maliyetler.

Nelere dikkat edilmeli: Güvenilir firmalardan alım yapılmalı. Güvenilir ama müşteri ilişkilerinde başarısız firmalarla muhatap olmamak için de firmanın Google yorumlar, ekşi sözlük vb. platformlardaki müşteri deneyimleri mutlaka incelenmeli.  Sadece altın basma yetkisi olan rafinerilerin ürünleri tercih edilmeli. Yetkili rafinerilerin sadece mevzuatta düzenlenmiş vasıftaki altınları tercih edilmeli, düzenleme öncesi basılmış ve halen piyasada satılan rafineri mamulü 22 ayar altınlar, yuvarlak şekilli altınlar vs. alınmamalı.

Üretimine ve satışına izin verilen altınların vasıfları: https://hhdeniz.blogspot.com/2024/08/herhangi-bir-gram-altn-artk-alamazsnz.html

Altın basma yetkisine sahip rafineriler: https://hhdeniz.blogspot.com/2025/01/altn-basabilecek-rafineriler.html

Dolardan altına göç devam ediyor

Merkez Bankası'nın  altın rezervleri yılsonu itibarıyla şimdiye kadarki ikinci en yüksek seviyesinden yılı kapattı: 762 ton. Çin ve Hindistan gibi devasa ve altın tutkulu ülkeleri geride bırakan bir alım gerçekleştirdi TCMB. Neticede resmi rezerv varlıkların yüzde 41'i altın cinsinden tutulmakta. 

Dünya çapında merkez bankaları nezdinde dolardan altına bir kayış var. 25 sene evvel yüzde 70 olan doların rezervler içindeki payı bugün yüzde 60'ın altına gerilemiş durumda.

2008 krizi ABD'deki finansal sistemin sanıldığı kadar yakından izlenen-denetlenen-sağlam temellere oturmuş bir sistem olmadığını gösterdi. Rusya'ya getirilen yaptırımlar ise başka bir ülkenin para birimine bağımlı kalınmaması noktasında son ciddi bir uyarı oldu dünyaya ve dolardan altına göç tetiklendi.

Rezerv yönetimindeki 3 kritik ilke olan (A-L-G): Anapara-Likidite-Getiri. (Anapara mutlak surette muhafaza edilecek, piyasaları dalgalandırmadan ve süratle nakde dönebilecek, rezervlerden getiri elde edilecek). Altın 3.maddeden pek geçer not alamasa da görüldüğü kadarıyla dünya çapında uluslararası rezervlere girmesine engel olmuyor bu durum.

TCMB ne demek istiyor?

"Merkezin Güncesi" nâm platformda Banka personeli tarafından hazırlanan analizlerden bir tanesi "altın" ile alakalı idi, 17 Ocak. 

Analizde görseldeki grafik 1 numaraya yerleştirilmiş ve meâlen şu söyleniyor: "işlenmemiş altın ithalatına (24 ayar külçe altınlar) kota getirildikten sonra ne hikmetse aynı anda "mücevher" ithalatı coşuyor..."

Müthiş bir tespit, daha açık bir işaret fişeği olamazdı diye düşünüyorum. 

(Merkezin Güncesi'ndeki yazıyı okuyup "lüks tüketimde patlama" diye haberleştiren muharrirlere selam olsun... ).

Nedir bu NORDIC'lerin sırrı?

LEGO'nun CEO'suna başlıktaki soru sorulduğunda cevabı şu oluyor: "En güçlü olanlar değil, değişime uyum sağlayanlar hayatta kalır". 

İlgi çekici bulduğum bir yazıdan notlarım: 

En büyükleri nüfusça 5-10 milyonluk küçük küçük ülkelerden oluşan (Nordic ülkeler) İsveç, Norveç, Danimarka ve Finlandiya gibi ülkeler nasıl oluyor da Ikea, Lego, Nokia, Ericsson, Spotify, Novo Nordisk gibi dev firmalar çıkarabiliyorlar? 

1. O kadar küçük ülkeler ki firmalar yaşamak için rekabetçi olup dış ülkelere açılmak zorundalar,

2. Devlet vatandaşını o kadar destekliyor ki, işsizlik yardımları, eğitim ve sağlık sistemi, teşvikler mükemmel. Girişimciler başarısız olmaktan korkmuyorlar,

3. Teknolojinin getirilerini erken fark ettiler, mükemmel bir teknoloji kullanımı var. Avrupa Birliği'nde 10'dan fazla personeli olan firmaların yüzde 45'i bulut kullanırken bunlarda oran yüzde 73,

4. Bürokrasi minimum düzeyde. Fransa'da aylar sürecek işlemler bunlarda 1 günde bitiyor (şirket kuruluşu vb.)

https://www.economist.com/business/2024/12/30/why-are-nordic-companies-so-successful

Darphane'den 2024'te 80,6 ton altın...

Darphane Aralık ayında 2 bin 491 kg altın üreterek yaparak yılı 80,6 ton üretim ile kapattı. Sipariş üzerine, piyasadaki talep üzerine üretim yapması sebebiyle piyasadaki talebin yönünü ve şiddetini gösteren ve önemli gösterge veriler arasında izlediğimiz veriler arasında. Altın üretimi yıl içinde 1,5 ton ile 15 ton arasında seyrederek aydan aya ciddi dalgalanmalar gösterdi.

Altın basabilecek rafineriler

Hazine ve Maliyet Bakanlığı 23 Aralık 2024'te faaliyet izni başvurusuna RED verdiği Özbey Değerli Metaller Rafineri A.Ş.'yi yine "Değerlendirme Sürecinde" olan rafineriler kategorisine aldı. Yani Özbey'in de ürünleri nihai karar verilene kadar 32 sayılı karar gereğince alınıp satılabilecek.

Daha önce isteyen herkes istediği her formatta altın basıp satabiliyordu. Bakanlık altın basımı yapabilecek rafinerileri lisanslamaya başladı. Darphane, faaliyet izni alan rafineriler ve değerlendirme sürecinde olan rafineriler haricinde başka bir kuruluşun altın basması kanunen yasaklanmış durumda. 

 

Kasım ayında 13,4 ton altın ithalatı gerçekleşti

* 2024'ün en yüksek miktarı idi bu. 2024 yılının aylık ortalaması 10 ton oldu,

* Altın ithalatında kotalar devam ediyor. 2023 ve 2022 yıllarında toplamda 584 ton altın (50 milyar dolar!) ithal edildi.  Cari açıkla mücadele edilen bir ortamda böylesine bir döviz çıkışına tahammül edilmesi çok zor idi, beklenen oldu altına ithalat kısıtı getirildi...

* Net hata noksan kalemindeki milyarlarca dolarlık para çıkışının da işaret ettiği gibi, yurda muazzam miktardaki altın girişleri bir yanda, diğer yanda ise araba torpidosunda 2 kilo, tır şoförünün cebinde 1 kilo, Bulgaristan'dan giriş yapan filanca kadının boynunda 700 gram altın gibi detaylarla "milyonlarca liralık kaçak altın yakalandı" manşetleri gülümsetmeye devam ediyor,

Bankalara 1 ayda 21.5 ton altın...

Kasım ayında bankalardaki altın miktarı bir önceki aya göre 21,5 ton artış gösterdi. Bir iki yorum:

Bu miktar nadir gördüğümüz büyük bir artış. Artışın yüzde 22’si katılım bankalarından geldi, katılım bankalarının altın hesaplardaki payları yüzde 17’den 17,2’ye çıktı (katılım bankalarının sektördeki aktif payları yüzde 8.1),

Artışın önemli bir sebebi: Eylül ve Ekim’de 3 bin lira üzerinde seyreden fiyatlar Kasım ayında sık sık 3 bin liranın altını görünce, yatırımcılar alım fırsatı olarak değerlendirdi bu geri çekilmeleri,

Altın hesaplar bankalardaki mevduatın yüzde 8’den fazlasını oluşturuyor, 8’in üzeri nadir gördüğümüz bir oran,

Yurtdışı yerleşiklerin altın miktarı ilk kez 13 tonun üzerine çıkarak toplamdaki payı yüzde 3’e yaklaştı (altın hariç mevduatta y.dışı yerleşiklerin payı yüzde 7).

Sonsöz:

Yokluğu halinde 500 tonluk – 43 milyar dolarlık bir fiziki altın talebinin oluşacağını varsayabileceğimiz bankaların altın hesaplarının ne kadar kritik bir işleve sahip olduğu açık. İkinci aşamada, umarız bankalar bu altınları daha işlevsel bir şekilde kullanabilmeye başlarlar…

Bankacılık sektörü 11 aylık net karlar

Katılım bankalarının reel karlarındaki değişim 2024'te eksi ile sonlanacak. Mevduat bankaları ise 2023'teki nominal karlarını dahi yakalayamayacaklar gibi görünüyor. Tespit var, yorum yok bu yazımda, sebepler malum zaten.

2025 hepimiz için daha kolay ve güzel bir sene olur inşallah.