Ekonomik göstergelerin zaten bozulduğu bir dönemde pandemi
ekonomisi de devreye girince mağdur olan milyonlarca insan, firma, sektör oldu.
Diğer yandan, bu kötü günleri fırsata çevirip kasalarını dolduran sektörler de
oldu.
100 liralık ateş ölçerleri 600 liraya satan medikal firmalar
çok göze batmadı. Ama hepimizin uğramak zorunda kaldığı marketlerdeki durum,
fiyatlar herkesin malumu.
Fiyatlardaki bu pahalılığın sebebini anlamaya çalışıyor, bu
artışları dizginlemek için marketlere pazarlara baskınlar düzenleyip fiyat
artışlarına karşı gözdağı vermeye çalışıyoruz ama, nafile.
Üreticinin elinden çıkardığı ürünlerin fiyatında fahiş
artışlar olmamasına rağmen fiyatları artırarak bu ortamdan en çok "faydalananlar" zincir marketler
oldu.
Bilançolarına bakıldığında zincir marketlerin kazandıkları
paraları, kârı koyacak yer bulamadıkları görülüyor. Benzetme, kelime oyunu
yapmıyorum, gerçekten kazandıkları paraları koyacak yer bulamadılar, paraları bankalara
taşıyıp vadeli hesaplara yığdılar ve hatta bol bol yabancı para işlemler yapıp
kur artış azalışlarında döviz al-sat yaparak da muazzam karlar elde ettiler.
Bir zincir marketin verileri üzerinden bu durumu nicel hale
getirelim.
2019’un ilk 9 ay toplamında cirosu 29,7 milyar lira iken
2020’nin ilk 9 ayında cirosu 40,2 milyar liraya ulaştı. Hasılattaki bu yüzde 35
artışa karşın kâr ne oldu dersiniz? El cevap: 906 milyon lira iken yüzde 97 artarak 1.8
milyar liraya yükseldi! Lütfen dikkat, satışlarınızı yüzde 35 artırıp kârınızı
yüzde 97 artırdığınız bir dönem, lale devri değil de ne…
Market zincirinin bankalardaki vadesiz hesaplardaki parası
yüzde 208 artarak 333 milyon liraya yükseldi. Vadeli hesaplar için katılım
bankalarını tercih eden firmanın katılma hesaplarındaki parası ise 1 milyar 50
milyon TL’yi aştı! Nakit, sadece katılma hesaplarındaki, kar payı aldığı para 1
milyar 50 milyon TL…
Böylelikle market zinciri, kazandığı inanılmaz paraların bir
kısmıyla da finansman geliri sağlamaya başladı. 9 aylık dönemde 2020’de 113
milyon lira kar payı alıp, döviz al-sat işlemlerinden de 105 milyon lirayı
yanına koydu…
Serbest piyasa iyidir. Lakin bizim gibi gelişmemiş (kibarcası:
gelişmekte olan) ülkelerde tam rekabet ortamı mevcut olmadığından serbest
piyasanın işlemesi sağlıklı olamıyor maalesef.
“Bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler”in bizi getirdiği
yer ortada…
Allah hepimizi 3 harflilerden ve benzerlerinden korusun..
