O meşhur soruya cevap: "Gram altın mı - çeyrek mi?"

Fiziki altına yatırım yapmayı tercih eden küçük yatırımcıların piyasada en çok rağbet ettiği ürünler çeyrek altın ve gram altınlardır. Bu sebeple de en çok sorulan soru acaba bunlar arasında hangisini tercih etmeliyiz sorusudur.

Özet geç diyenler için hemen söyleyeyim: bu sorunun cevabı, zamana göre değişebilmekle birlikte, gram altın almak daha avantajlıdır.

Kısaca açıkla hele, nasıl oluyor da oluyor diyenler buyursun:

Avantajın sebebi elbette ürünlerin üzerindeki işçilik ücretleri. 

Çeyrek altın (Cumhuriyet Altınları) T.C. Darphane tarafından üretilmekte ve Darphane ziynet altının her gramında binde 7'den başlayan ve binde 15'e varan işçilik almaktadır. (Binde: 1 gram 24 ayar altın fiyatının bindesi, 1 gram 24 ayar altın 2.600 TL ise binde 15 = 39 TL). Darphanede bu altınları yaptıran kişi ve kurumlar da altınları Darphaneden alırlar, halktan gelen talebe göre Darhane işçilik ücretlerinin (binde 15) üzerine kar koyarlar ve ürünlerin nihai satış fiyatları ortaya çıkar. 

Gram altınlar ise son yasal düzenleme ile birlikte sadece akredite rafineriler tarafından üretilebilmektedir (Liste dipte). Her rafinerinin ürünlerini kuyumculara kendi belirlediği bir satış fiyatı varsa da kuyumcuların nihai tüketiciye bunları satış fiyatı aşağı yukarı aynıdır, ürünün gramajına göre binde 6'dan başlar, binde 10'a kadar gider...) Yani kuyumcuya gittiğinizde A rafinerisinin ürünü de, B rafinerisinin ürünü de aynı fiyattan satılır.

Sorunun detaylı cevabı, niçin gram altınları tercih etmeniz gerektiği aşağıdaki tabloda ayan beyan ortadadır. Tablo şöyle okunmalı 1 adet çeyrek altın alırken bu çeyrek altının 1 gramı (has) için binde 20 de işçilik/karşı taraf kârı ödüyorum. 1 gram rafineri ürünü (gram altın) alırken ise binde 10 işçilik ödüyorum.

Yatırımlık altın alırken, tabloya göre işçiliği en düşük olan altınları tercih etmekte elbette fayda vardır. 

Tabloda değişmeyen tek şey Darphane ücretleridir, Darphane'nin, ürettiği ürünün 1 gramı için aldığı binde üzerinden ücret sabittir. (Darphane her koşulda çeyreğin 1 gramı için binde 15 ücret almaktadır).

Ürünlerin "Piyasadaki Ücreti" ise arz ve talebe göre zaman içinde keskin bir şekilde değişebilmektedir. Tablo 22 Nisan 2024 tarihinde saat 14:00'te Kapalıçarşı'dan alınan verilerle hesaplanmıştır.

Gram altın basma yetkisine sahip rafineriler şunlardır (sadece bu firmaların ürünlerini tercih etmelisiniz): 

Ahlatcı Metal Rafineri A.Ş.

Garanti Rafineri ve Maden İşletmeleri A.Ş.

Gram Altın Pazarlama Sanayi ve Ticaret A.Ş. 

İsgold Altın Rafinerisi A.Ş. 

İstanbul Altın Rafinerisi A.Ş.

Nadir Metal Rafineri San. ve Tic. A.Ş.  

Onsa Rafineri A.Ş.

TCMB "sert tedbirler" almalı mı? Kartlarda durum o kadar vahim mi?

"Kartlı harcamalarda rekor", "kartlar patladı" vb manşetleri-haberlerini okuyoruz hepimiz. "Geçen sene şu kadardı bu sene bu kadar oldu" tarzında enflasyondan arındırmadan gayet sığ biçimde sunulan verilerle yapılan bu haberlere bakılırsa TCMB kredi kartlarında gayet sıkı tedbirler alacak. -Kredi kartlarında sıkı tedbirler şunlardır: kart limitlerinin resmi/belgelenebilir gelire endekslenmesi (SGK'da görünen maaşının 5 katı), Asgari ödeme oranının %75 ve üzeri bir orana çıkarılması, tüm işlemlerde taksitlerin kaldırılması, kart sahipliğinin 2 kartla sınırlandırılması...-

Peki durum gerçekten haberlerdeki kadar vahim mi? 

Aşağıdaki tabloya bakıldığında da açıkça görüleceği üzere aslında durum sert tedbirler alınması gerektirecek korkunç bir boyutta değil. Şubat 2024 döneminde -12 aylık- tüketici fiyatları artışı TÜİK'e göre %67, ENAG'a göre %122. Lütfen tabloyu bu gözle inceleyiniz.

Kart verilerinin detaylarına bakıldığında adet bazında da harcama artışı olduğu elbette bir gerçek ancak enflasyon uyarlamasından geçirilmeden harcama tutarlarını verip "kartlarda durum facia" haberleri gerçeği yansıtmıyor. 

Sektörel bazda bazı düzenlemelere açık bir durum olabilir ama TCMB'nin kredi kartlarında genel ve çok sert tedbirler alacağını beklemek doğru olmaz, sıkı tedbirler yanlış olur.

Bu arada, keşke ABD'deki gibi detaylı veriler açıklansa, hangi yaş aralığındaki kart sahiplerinin borcu ne kadar, kaç karta sahipler, yaş gruplarına göre harcama grupları nedir vs. Henüz Tüketici Fiyatlarındaki artışın dahi sağlıklı bir şekilde hesaplanıp hesaplanmadığından emin olamadığımız bir ortamda bu istek epey lüks, farkındayım.

Son söz, vahim olan kartla yapılan harcama tutarları değil; enflasyon...

Mart 2022- Şubat 2023 dönemindeki 12 aylık sürede kartlarla yapılan harcama tutarları =100 

Veri Kaynağı: TCMB-EVDS, Banka ve Kredi Kartı Sektörel Harcama İstatistikleri