Altın ithalatı

Türkiye'nin Nisan ayındaki altın ithalatı 15,2 ton olarak gerçekleşti. Son zamanların en yüksek miktarı. Kısa bir bilgi tazelemesi:

2023'ün ilk çeyreğinde aylık ithalat 50 tona yaklaşınca dikkatler altın ithalatına  çevrilmiş ve altın ithalatına Ağustos 2023'te kota getirilmişti. Kota miktarı altın ithalatının uzun vadeli ortalama aylık miktarı olan 8 tonun 1,5 katı olacak şekilde 12 ton olarak belirlendi. Kota miktarı; kuyum işletmeleri, 2022 ve 2023 yıllarında altın ithalatı yapmış kıymetli madenler aracı kuruluşları ve mücevher ihracatçıları olarak belirlendi. 2022 ve 2023'te ithalat yapmayan aracı kuruluşlara kota verilmemesi, ithalat yapanların ödüllendirilmesi, ithalat yapmayanların cezalandırılması gibi tuhaf bir durum oluşturdu maalesef. Bu anlaşılınca, ithalatı olmayan firmalara kotanın yüzde 4'ü gibi minik bir pay ayrıldı son olarak.

Kotalar, ithalatı kısıtlarken yurt içinde altına talebin yüksek olması sebebiyle Türkiye'deki altın fiyatının yurt dışına göre daha pahalı olmasına ve yurda kaçak yollarla altın getirilmesine yol açmış durumda. 

Çeyrek altın mı, gram altın mı?

"Çeyrek altın mı gram altın mı tercih edilmelidir?" sorusunun her zaman için tek 1 cevabının olmadığını hatırlatmak için harika bir zaman. Bu sorunun cevabı genelde "gram altınlar tercih edilmeli"dir. Ancak, son günlerde olduğu gibi, darphane ürünlerine talebin düşük olduğu zamanlarda "eski" darphane altınları gram altınlardan daha avantajlı olabilmektedir. 

(Altında "işçilik" ücreti kârı da ihtiva eden bir kalemdir, dolayısıyla altının nereden kaça alındığı elbette çok önemlidir. Bu karşılaştırmayı Kapalıçarşı'daki büyük firmaların -mahallelerdeki cadde kuyumcularına nazaran daha uygun olan- satış fiyatlarıyla yaptım). 

İSO 500'deki altın rafinerileri

İstanbul Sanayi Odası, her yıl yaptığı "Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" çalışmasının 2024 verilerini açıkladı. Buna göre Altın rafinerilerinden 4 tanesi bu listede yer aldı.

Detaylar için https://www.iso500.org.tr/500-buyuk-sanayi-kurulusu?yil=2024 

4.rafineri: "Samsun Altın Rafinerisi"

Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan faaliyet izni alan 4. rafineri "Samsun Altın Rafinerisi" oldu. 9 rafineri faaliyet izni için beklemede.

Bakanlık, faaliyet izni alan listedeki 4 rafineri ile izin için bekleyen 9 rafineri haricindeki firmalar tarafından basılan altınların alım satımının yapılmasının yasak olduğunu, aksi halde ilgililer hakkında "Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Kanun"a muhalefetten işlem yapılacağı uyarısını yineledi.

Altın fonların getirileri

Fiziki altına yatırım yapanların nisan ayındaki getirisi yüzde 9, yılbaşından bu yana 4 aylık getirisi ise yüzde 36,5 oldu. Buna karşılık "altın ihtiva eden fonlar"ın brüt getirileri (vergiler ve yönetim gider kesintileri hariç) aşağıdaki gibi gerçekleşti (fiziki altın getirisini aşanlar kırmızı renkte). 

Altına finansal sistem içinde banka altın hesapları, fon vb yatırım yapmayı planlayanları vergiler, yönetim giderleri gibi masraf kalemleri fiziki altına yatırıma yönlendirmeye devam ediyor.

Darphane altınları

Darphane Nisan'da 5,3 ton altın üretti. Piyasadaki talep üzerine üretim yapıldığından bizim için fiziki altına talebin yönünü ve şiddetini göstermesi bakımından önemli bir veri. Talep çok güçlü değil. Yatırımcı bilinçlendikçe tercihini çeyrek yarım tam gibi altın çeşitlerinden gram altınlara yönlendirecektir. Darphane ürünlerindeki tüm çeşitler ortalama işçilik tutarı 1 gram has altında 56 TL iken gram altınlardaki işçilik gramda 20 TL.

Darphane'nin ürettiği altınların yüzde 60'ı çeyrek altın (1 gram hasındaki işçilik 81 TL) ve ata lira (1 gram hasındaki işçilik 51 TL). 

Reşat altınlara talep giderek artsa da üretim çok az: aylık ortalama üretim 125 kilo. Piyasadaki Reşat talebine kıyasla bu üretim oldukça az, sebebi ise merdiven altı üretim...

Rezerv olarak altın...

Altın, ülkelerin rezervlerinin en eski kaynağı... Zaman zaman gözden düşmüş olsa da 2008 küresel krizi ve doların silah olarak kullanılmasının nadir görülür bir durum olmaktan çıkmasından sonra tekrar ve muhtemelen kalıcı olarak gözde bir rezerv aracı oldu altın.

Yılbaşından bu yana TCMB de altın rezervlerini yaklaşık 16 ton artırdı. Bu artışın büyük kısmı bankalardan alınan zorunlu karşılık iken bir kısmı TCMB'nin kendi malı altın alımı ve rezervlere ilave amaçlı TL ile madenlerden üretilen altın alımlarından kaynaklanıyor.

İnternetten altın satışları...

Nisan ayında internetten kartlarla altın alımında şimdiye kadarki en yüksek ciroyu gördük: 118 bin adet işlemde 2 milyar 556 milyon TL ciro! Yıldan yıla işlem adetleri de hacimli bir şekilde artmakta...

Altın satmanın da artık doğru bir yeri oldu internet. Maliyetlerini kontrol altında tutarak doğru bir karlılıkla ve müşteri memnuniyetini önceliklendirerek sahnede yer alan firmalar kazanmaya devam edecekler.

Yurtdışı yerleşiklerin altınları

Yurtdışı yerleşiklerin altın hesaplarındaki altınlar geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 28 artarak 15 tona ulaştı. Toplam içindeki paylarının düştüğü dönemler yurtiçi yerleşiklerin altın hesaplara daha çok yönelim göstermesinden kaynaklanıyor, yurtdışı yerleşiklerin altın miktarları istikrarlı olarak sürekli artış eğiliminde.

Detaylar BDDK Aylık Rapor'dan incelenebilir.

Bankalardaki altınlar...

Altın fiyatları arttıkça banka hesaplarındaki altınların azaldığını görmek bir klasik idi. Fiyat artışını yatırımcı kar realizasyonu olarak görür ve satış yapardı ama artık altın fiyatlarıyla beraber bankalardaki altın miktarının da arttığını görüyoruz bir süredir. Sebebi elbette altın fiyatlarının daha da yukarı gideceği beklentisi...

Detaylar BDDK Aylık Rapor'dan incelenebilir.

Merkez Bankası'nın altınları...

Merkez Bankası'ndaki altınların ne kadarının kime ait olduğu ve bu altınların nerede muhafaza edildiği merak konusu olabiliyor.

Merkez Bankası'nda 2024 sonu itibarıyla 767 ton altın mevcut idi.  Ancak bu altınların hepsi TCMB'ye ait değil, Banka'ya ait olan kısım bu altınların yüzde 66'sı. Geri kalan yüzde 26'sı bankaların, yüzde 8'i ise Hazine'ye ait altınlar.

Altınların yüzde 73'ü (559 ton) Borsa İstanbul kasalarında, yüzde 23'ü (174 ton) Bank of England kasalarında ve kalan yüzde 4'ü (34 ton) TCMB'nin kendi kasalarında muhafaza ediliyor. 2016'ya kadar FED nezdinde muhafaza edilen altınlar 2016 sonrasında sıfırlandı.

TCMB rezervlerinin yarısından fazla miktarının altın, o altının da 4'te 1'inin bankalardaki altın hesaplar kaynaklı olduğu göz önüne alınırsa, uluslararası rezervleri artırmanın pratik bir yolunun da altın hesaplar olduğu bariz bir şekilde görülüyor...

Detaylar TCMB 2024 Faaliyet Raporu'ndan incelenebilir.